Hadis Kütüphanesi | مكتبة الحديث

Dâvet Makâmı Vilâyet (evliyâlık) makâmının üstünde, peygamberlere mahsus bir makâm. Peygamberlerin izinde bulunanların en üstünlerine de dâvet makâmından bir pay ayır...Devamı »

DA'VET (Dâvet) 1. Hak dîne çağırmak. Allahü teâlâ Kur'ân-ı kerîmde meâlen buyurdu ki: Ey Muhammed! Rabbininin yoluna hikmetle, güzel öğütlerle dâvet et. Onlarla en gü...Devamı »

DÂR-ÜS-SELÂM Sekiz Cennet'ten üçüncüsü. Allahü teâlâ Kur'ân-ı kerîmde meâlen buyurdu ki: Allahü teâlâ, Dâr-üs-selâma çağırır ve kimi dilerse onu doğru yola iletir.&nb...Devamı »

DÂR-ÜL-KARÂR Sekiz Cennet'in sekizincisi.

DÂR-ÜL-İSLÂM  İslâm memleketi. İslâm ahkâmının (kânunlarının) tatbik edildiği yer. Düşmandan alınan ganîmet, Dâr-ül-İslâm'a getirilince askerin hakkı olur. Fakat ta...Devamı »

DÂR-ÜL-HARB İslâm ahkâmının (kânunlarının) tatbik edilmediği yer. Dâr-ül-harbde îmâna gelen kimse, farzı, haramı işitince o anda farzları yapması, haramlardan kaçın...Devamı »

DÂR-ÜL-GURÛR İnsanın gönlünü cezbeden, çeken fakat ele geçtiğinde faydalanamadan kaybolup giden yer. Dünyâ.

DÂR-ÜL-FENÂ Geçici âlem, dünyâ. Mü'minler ölmezler. Ancak dâr-ül-fenâdan dâr-ül-bekâya geçerler. (İmâm-ı Gazâli) Göz yumup dâr-ül-fenâdan baş açık, çıplak endâm,...Devamı »

DÂR-ÜL-CEZÂ Dünyâda iken yapılan işlerin karşılığının görüldüğü yer. Âhiret, öbür dünyâ. Âhiret, dâr-ül-cezâdır. Dâr-üt-teklîf (iş yapılacak yer) değildir. (İmâm-ı ...Devamı »

DÂR-ÜL-CELÂL Sekiz Cennet'in birincisidir. Dâr-ül-Celâl beyaz incidendir. Kapısının üzerinde Kelime-i tevhîd, yâni Lâ ilâhe illallah yazılıdır. (Erzurumlu İbrâ...Devamı »

DÂR-ÜL-BEKÂ Ahiret, sonsuz kalınacak yer. Resûlullah efendimiz kamerî sene hesâbı ile altmış üç, şemsî sene hesâbı ile altmış bir yaşında, dâr-ül-fenâdan (dünyâdan)...Devamı »

DÂR-UT-TEKLÎF Kulların Allahü teâlânın emirlerini yerine getirmekle mükellef, sorumlu tutulduğu yer. Dünyâ. Âhiret, dâr-ül-cezâdır, dâr-üt-teklîf değildir. (İmâm...Devamı »

DÂR-UL-UKBÂ Dünyâda iken yapılan işlerin karşılığının görüleceği yer. Âhiret. Hani annen baban nerde, bu dünyâ kimseye kalmaz. Gelenler hep sefer eyler, muhakkak dâr-ul...Devamı »

DANYAL ALEYHİSSELÂM İsrâiloğullarına gönderilen peygamberlerden. Mûsâ aleyhisselâmın dîninin hükümlerini insanlara tebliğ etti (duyurdu). İsrâiloğulları, Mûsâ aleyh...Devamı »

DÂLLE Âdet hâlinin kaç gün olduğunu unutan veya kaç gün olduğunu bilip ayın başında mı, ortasında mı, sonunda mı olduğunu kestiremeyen kadın. slâmiyet'te her kadını...Devamı »

DALÂLET Sapıklık, yoldan çıkma. Peygamber efendimizin ve Eshâbının bildirdiği doğru yoldan ayrılma, sapma. Allahü teâlâdan korkunuz! Sözümü iyi dinleyiniz ve itâat ...Devamı »

DÂİRE-İ HİNDİYYE Namaz vakitlerinin tesbitinde kullanılan ve güneş gören düz bir yere çizilen dâire veya bu şekle uygun olarak yapılan âlet. Dâire-i Hindiyye'nin or...Devamı »

DAHVE-İ SUGRA Güneşin bulutsuz havada bakamayacak kadar parladığı vakit. İşrâk vakti. (Bkz. İşrâk Vakti)

DAHVE-İ KÜBRÂ Kaba kuşluk. Oruç müddetinin yarısı, öğleden bir saat evvelki vakit. Hanefî mezhebinde Ramazan orucu, nâfile oruç ve belli olan adak orucuna niyet etme&nbs...Devamı »

DAHK (Dıhk) Gülmek, kendi işiteceği kadar gülmek. Dahkı azaltınız. Zîrâ çok dahk kalbi öldürür. (Hadîs-i şerîf-Edeb-ül-Müfred) Namazda kahkaha ile gülmek namazı ...Devamı »

DAĞLAMA Kızdırılmış mâdenle vücûdun bir yerini yakma. Efsûn yapan ve ateş ile dağlayan kimse, Allahü teâlâya tevekkül etmemiş (güvenmemiş, O'ndan yüz çevirmiş)...Devamı »

DÂBBET-ÜL-ERD Kıyâmetin büyük alâmetlerinden. Kıyâmetin kopmasına yakın çıkacak olan bir hayvan. Allahü teâlâ Kur'ân-ı kerîmde meâlen buyurdu ki: İnsanlara vâd olunan...Devamı »

ÇÛN Ü ÇİRÂ "Nasıl ve niçin" mânâsına farsça bir terim.

ÇİLEHÂNE Çile yapılan yer. (Bkz. Çile) Açlıkla ve insanlardan kaçarak çilehânede yalnız yaşamakla nefislerini temizleyenlerin, fakat Hak teâlâya yaklaşmayanlar...Devamı »

ÇİLE Dervişlerin, nefislerini terbiye ederek tasavvuf yolunda ilerliyebilmek için kırk gün tenhâ bir yerde riyâzet (nefsin istemediği şeyler) ve ibâdetle meşgul olmala...Devamı »

ÇIHÂR YÂR-I GÜZÎN Peygamber efendimizin dört seçkin ve büyük halîfesi: Hazret-i Ebû Bekr, hazret-i Ömer, hazret-i Osman, hazret-i Ali. Allahü teâlâ, hiçbir peygamberine...Devamı »

ÇEŞTİYYE Evliyânın büyüklerinden Muînüddîn-i Çeştî hazretlerinin tasavvuftaki yolu. Çeştiyye yolunun büyüğü Muînüddîn-i Çeştî hazretleri buyurdu ki: Kurtuluş, sâlihlerin...Devamı »

ÇÂRMÎH (Çihâr mîh) Dört çivi. Birbiri üzerine dikey olarak konulmuş iki tahtadan meydana gelen, suçluları îdâm etmek için kullanılan haç şeklindeki darağacı. Bu cezâya...Devamı »

CÜZ-ÜN LÂYETECCEZZA Maddenin yapı özelliğini taşıyan en küçük parçası, atom, zerre.

CÜZ' 1- Bir bütünü meydana getiren parçalardan her biri. Her cüz aslına gider. (Celâleddin Rûmî) 2- Kur'ân-ı kerîmin yirmi sayfalık bölümlerinden her biri. Me...Devamı »

CÜRM  Suç, günah, kabahat. (Bkz. Mücrim) İnsanlar arasında benden üstün olanlara hürmet eder, haklarına riâyet ederim. Benden aşağı olanların sözlerine al...Devamı »

CÜNÜB Gusletmesi (boy abdesti alması) gereken kimse. (Bkz. Gusl) Âyet-i kerîmede meâlen buyruldu ki: Eğer, cünüb iseniz (yıkanmak, gusül abdesti almak sûretiyle)...Devamı »

CÜNÛN Delilik. Âhireti verip dünyâyı almak. Hak'tan halka yüz çevirmek. Cünûn ve sefâhettir. (İmâm-ı Rabbânî) Cünûn hâlindeki kimse yirmi dört saatte ayılam...Devamı »

CÜHÛD Yahûdî. Bir kimse kendi isteğiyle; filân şey, filân kimsededir, yâhut yoktur, kâfir olayım, cühûd olayım, diye yemîn etse; o şey, o kimsede olsun veya olmasın...Devamı »

CÜBN Korkaklık. Cübn, kötü huydur. (Muhammed Hâdimî) Cübn sâhibi olan kimse, zevcesine ve akrabâsına karşı gayretsizlik ve hamiyetsizlik gösterir. Onları ko...Devamı »

CUM'Â SÛRESİ  Kur'ân-ı kerîmin altmış ikinci sûresi. Cumâ sûresi, Medîne-i münevverede nâzil olmuştur (inmiştir). On bir âyettir. Cumâ namazının farz oluşunu b...Devamı »

CUM'Â NAMAZI Cumâ günü öğle vaktinde câmilerde hutbeden sonra, cemâatle kılınan iki rek'atlik farz namaz. Allahü teâlâ Kur'ân-ı kerîmde meâlen buyurdu ki: Ey îmâ...Devamı »

CUM'A HUTBESİ Cumânın ilk dört rek'atlik sünnetten sonra ve iki rek'atlik farzdan önce, imam tarafından cemâat huzurunda minberden Arabça olarak okunan hutbe. Cumâ ...Devamı »

CUM'Â GECESİ Perşembe'yi Cumâ'ya bağlayan gece. Allahü teâlâ Cumâ gecesinde bütün müslümanları mağfiret eder, günahlarını bağışlar.(Hadîs-i şerîf-Ebû Ya'lâ) Cumâ gece...Devamı »

CUM'A (Cumâ) Müslümanlara mahsûs mübârek, kıymetli bir gün. Cumartesi günleri yahûdîlere, Pazar günleri hıristiyanlara verildiği gibi, Cumâ günü, müslümanlara veril...Devamı »

CÛKÎ Hindistan'da yayılan ve bozuk bir yol olan Brahmanizmin, cûk denilen dört rûhânî sınıfından birine mensûb olan kimse. Hind kâfirlerinin dervişlerine verilen ad.&n...Devamı »

CÛD Cömerdlik, eli açık olmak. (Bkz. Cömerdlik)

CÖMERDLİK Dînin, vicdânın ve mürüvvetin (insanlığın) vermeyi emrettiği yerde vermek kendisine zor gelmemek. Cömerdlik, Cennet ağaçlarından bir ağaçtır. Dalları dünyâya ...Devamı »

CİZYE  İslâm devletinde zımmî denilen gayr-i müslim vatandaştan, can ve mal güvenliklerinin korunmasına karşılık seneden seneye alınan vergi. Buna harâc-ur-ruûs (...Devamı »

CİSM 1. Boşlukta yer kaplayan şekil almış veya başka bir şekle giren madde. Bu dünyâda her cisim kendine mahsus sıfatları, özellikleri ile tanınmaktadır. Her cism, ...Devamı »

CİRCÎS (Aleyhisselâm) Îsâ aleyhisselâmdan sonra gönderildiği rivâyet edilen peygamber veya velî. Şam diyârında ve Filistin'de yaşadı. Îsâ aleyhisselâmın dîninin hüküml...Devamı »

CİNS Fıkıhta; çeşit, tür, kullanıldıkları yerler arasında çok fark bulunmayan şeylere ortak olarak verilen isim. Deve hayvan sınıfının bir cinsidir. Tüylü deve, bu ...Devamı »

CİNNET Delilik, aklın baştan gitmesi. (Bkz. Cünûn)

CİN Ateşin alev kısmından yaratılan, her şekle girebilen; evlenme, yeme-içme, çoğalmaları bulunan ve gözle görülmeyen varlıklar. Fârisî dilinde cine peri denir. All...Devamı »

CİMRİLİK Dînin ve vicdânın, mürüvvetin (insanlığın) vermeyi emrettiği yerde vermemek. Vermek kendisine zor gelmek. Bahillik, pintilik. Allahü teâlâ Kur'ân-ı kerîmde...Devamı »

CİLBÂB Uzun ve geniş örtü, manto. Çoğulu Celâbîb'dir. Allahü teâlâ Kur'ân-ı kerîmde meâlen buyuruyor ki: Ey sevgili Peygamberim! Zevcelerine, kızlarına ve mü'minleri...Devamı »

CİHÂD-I EKBER Büyük cihâd. Nefsin, insan tabiatının, bedeninin kötü isteklerini yerine getirmemek için yapılan mücâdele. Küçük cihâddan cihâd-ı ekbere döndük. ...Devamı »

CİHÂD İnsanların, İslâmiyeti işitmeleri, müslüman olmakla şereflenmeleri veya müslümanların dînine, vatanına ve nâmusuna saldıran düşmanı defetmek için yapılan muhâreb...Devamı »