Hadis Kütüphanesi | مكتبة الحديث

Istılâhât-ı Hadîsiye Bk. Istılah. “Salaha” kök fiilinden ifti'âl babından mastar olan ıstılah, sözlük bakımından kaidenin zıddıdır ve uygunluk anlamını verir. 401 Hadis ter...Devamı »

Istılah “Salaha” kök fiilinden ifti'âl babından mastar olan ıstılah, sözlük bakımından kaidenin zıddıdır ve uygunluk anlamını verir.  Hadis terimi olarak, hadîs alimle...Devamı »

Huve Ruknu'l-Kizb “Yalanın direğidir” manasına cerh lafızlarının en ağırlarındandır. İbn Hacer'in cerh lafızlarının altıncı mertebesine eklediği lafızlar arasında yer alan ...Devamı »

Humasiyyât Kelime olarak beşli manasına gelen “humâsî'nin çoğuludur. Tabir olarak ise son ravisi ile Hz. Peygamber (s.a.s) arasında beş ravi olan âlî isnadlarla rivayet edi...Devamı »

Humâsî Bk. Humasiyyât Kelime olarak beşli manasına gelen “humâsî'nin çoğuludur. Tabir olarak ise son ravisi ile Hz. Peygamber (s.a.s) arasında beş ravi olan âlî isnadlarla ...Devamı »

Hükmen Merfû Merfu bahsinde etraflıca söz konusu edildiği gibi, isnadı Hz. Peygamber'e (s.a.s) kadar ulaşan, ona isnad edilen söz, fiil ve takrirlerden ibaret bütün hadisle...Devamı »

Huffâz Bk. Hafız. “Ezberleyen, muhafaza eden” sözlük anlamıyla muhaddislere verilen lakablardan biridir. Hadis İlminde yüksek derecelere ulaşmış olanlara verilmiştir. Tarif...Devamı »

Huddistu An Fulân “Falancadan naklen bana “tahdis olundu” manasına gelen ibhâm lafızlarmdandır. Sika olan ravinin sika olan şeyhini isnadında ismiyle zikretmeyip ibhâm etme...Devamı »

Hüccet Sözlükte delil ve burhana denir. Bir hakikati açığa çıkaran gerek aklî, gerek naklî, gerek iknâ'î delile hüccet adı verilir. Hadis Usulünde iki ayn yerde iki ayrı ma...Devamı »

Hiyârun Şer karşılığı olarak ayır- iyüik, halkın meyil ve rağbet ettiği nesne, mal gibi manalara gelen. “hayr”in çoğuludur. Malın güzide ve kaliteli olanına denir. 395Hiyâr...Devamı »

Hisân Hasen hadisler manasına hasenin çoğuludur. el-Ferrâ lakabiyle meşhur el-Huseyn b. Mes'ûd el-Beğavî'nin Mesâbîhu's-Sunne adındaki muteber eserinde takip ettiği metot i...Devamı »

Hıfzı Kezâ “Hıfzettiğim şekil böyledir” manasına gelen bu ifade hadis rivayeti şartlarından biriyle ilgilidir. Şöyle ki, bir şeyh kitabında ezberinin aksine bir metin buldu...Devamı »

Hıfz Sözlükte “ezberlemek ve muhafaza etmek” manalarına gelen hıfz, hadis usulünde genellikle ravinin şeyhinden rivayet ettiği hadisleri güzelce ezberleyip muhafaza ederek ...Devamı »

Hâzihî Rivayeti “Bu benim rivayetimdir” anlamındadır. Hadis şeyhinin hadislerini i'lâm metoduyla rivayet ederken kullandığı eda lafizlarındandır.

Hazâ Semâ'î Fe'rvihî Annî Bk. Hazâ Min Hadîsî Fervihî Annî “Şeyhin, icazete bağlı munâvele (munâvele mukterine bi'l-icâze) yoluyla rivayette talebeye izin verdiğini aç...Devamı »

Hazâ Semâ'î Bk. Hazâ min hadîsi. “Bu benim hadislerimdendir” demektir. İzne bağlı olmayan munâvele (munâvele mucerrede ani'l-İcâze) yoluyla rivayette şeyhin kullandığı eda ...Devamı »

Hazâ Min Hadîsî Fervihî Annî “Şeyhin, icazete bağlı munâvele (munâvele mukterine bi'l-icâze) yoluyla rivayette talebeye izin verdiğini açıklamak için kullandığı eda lafizla...Devamı »

Hazâ Min Hadîsi “Bu benim hadislerimdendir” demektir. İzne bağlı olmayan munâvele (munâvele mucerrede ani'l-İcâze) yoluyla rivayette şeyhin kullandığı eda sîgalarındandır. ...Devamı »

Hayrun Bk. Hiyârun Şer karşılığı olarak ayır- iyüik, halkın meyil ve rağbet ettiği nesne, mal gibi manalara gelen. “hayr”in çoğuludur. Malın güzide ve kaliteli olanına deni...Devamı »

Hasenu'l-Hadîs Sözlük itibariyle “hadisleri güzel” manasına gelen bu tabir ta'dil lafızlarındandır. İbn Ebî Hatim'in tasnifinde ta'dil lafızlarının üçüncü mertebesine delâl...Devamı »

Hasenu’l-İsnâd Hadîsun hasenu'l-İsnâd tabirinin kısaltılmış şeklidir. Muhaddislerin bir hadisin isnad yönünden hasen olduğunu belirtmek üzere kullandıkları tabirdir. Muhadd...Devamı »

Hasen-Sahîh-Garîb Hasen hadisleri el-Câmi'u's-Sahîh adlı eserinde ilk defa bir hadis çeşidi olarak kullanan Tirmizî, bazen hasen terimiyle birlikte bir, hatta yerine göre i...Devamı »

Hasen-Sahih Başta Tirmizî olmak üzere bazı muhaddisler bir hadis hakkında bazen “hazâ hadîsim hasenun sahih” (Bu, hasen sahih bir hadistir) diyerek hasen ve sahih hükümleri...Devamı »

Hasen-Garîb Maddesinde de görüldüğü gibi, el-Câmi’ isimli kitabında hasen terimini ilk defa bir hadis çeşidi olarak kullanan Tirmizî, bazen hasen terimiyle birlikte bir baş...Devamı »

Hasen Ü-Gayrîhî Hasen hadisin kısımlarından biri olan hasen li-gayrihî İbnu's-Salâh'a göre İsnadında ehliyeti tahakkuk etmemiş mestur ravi bulunan ancak bu mestur ravi gafl...Devamı »

Hasen Li-Zâtihî Hasen li-aynihî de denir. Hasen hadisin kısımlarından biridir. İbnu's-Salâh'a göre emanet ve sıdkla meşhur olmakla birlikte hıfz ve itkan yönünden daha aşağ...Devamı »

Hasen Li-Aynihî Bk. Hasen li-Zâtihî. Hasen li-aynihî de denir. Hasen hadisin kısımlarından biridir. İbnu's-Salâh'a göre emanet ve sıdkla meşhur olmakla birlikte hıfz ve itk...Devamı »

Hasen Altıncı babdan çekilen “hasune” kök fiilinden alınma sıfatı-ı müşebbehe olan hasen, sözlükte “iyi, güzel, hoş ve latif manalarına gelir. Çoğulu hisândır. Terim olarak...Devamı »

Hasâ'is Özel nitelikler anlamına “hâssa”nın çoğuludur. Hz. Peygamber (s.a.s)'e has üstün meziyetleri konu olarak alan ve Şemâ'il içinde mütalaa edilen ilim dalıdır. Bu dald...Devamı »

Harm Sözlükte sağlam yapmak, hayvana yük vurmak, işinde çabuk olmak, azaltmak, kesmek ve yüz çevirmek gibi çeşitli manalara gelir.339 Ahrem ile birlikte aruzda ıstılahtır. ...Devamı »

Hâlu'r-Ruvât Ahvâlu'r-Ruvât şeklinde çoğul sigasiyle de kullanılır. Ravilerin halleri manasına adaletli olduklarının tesbit edilmesinde veya aksine cerhedilmelerinde esas o...Devamı »

Hâlikun Helak olmak anlamına gelen “heleke” fiilinin ismi failidir ve cerh lafızlarındandır. Kavilerin cerhinde kullanılan lafızların beşinci derecesinde yer alır. Cerh laf...Devamı »

Hâl-i Ruvât Ahvâlu'r-Ruvât şeklinde çoğul sigasiyle de kullanılır. Ravilerin halleri manasına adaletli olduklarının tesbit edilmesinde veya aksine cerhedilmelerinde esas ol...Devamı »

Hakk Sözlükte bir nesneyi diğer nesneye şiddetle sürtmek, kazımak ve kaşımak manalarına gelen hakk336, hadislerin yazılışıyla ilgili bir deyimdir. Darb, sakk, kest, mahv ta...Devamı »

Hâkim “Hakim olan, hükmeden” sözlük manasiyle muhaddislere verilen lakablardandır. Hz. Peygamber (s.a.s)'den rivayet edilen bütün hadisleri metin, sened, ravi durumu ve öte...Devamı »

Hafız “Ezberleyen, muhafaza eden” sözlük anlamıyla muhaddislere verilen lakablardan biridir. Hadis İlminde yüksek derecelere ulaşmış olanlara verilmiştir. Tarifinde birlik ...Devamı »

Hafîtyu'l-İrsâl Bk. İrsal “İf al” babından mastar olan irsal, sözlükte göndermek, haber yollamak, bir kimseyi kışkırtarak diğerinin üzerine saldırtmak, kendi başına ve kend...Devamı »

Hafî Mursel Bk. Mürsel-hafi Mürsel hadîsler başlığı altında söz konusu edildiği gibi mürsel hadîsler umumiyetle tabiînin isnadında sahâbîyi atlayıp doğrudan Hz. Peygamber (...Devamı »

Hafî İnkıta Bk. İnkıta' Sözlükte kesilme, kesiklik, kopma, inkita manalarına mastardır. Hadis usulünde isnad zincirini teşkil eden ravilerden bir veya birkaçının düşmesiyle...Devamı »

Hadîsuhû Munker “Hadisi münkerdir” manasına cerh lafızlarındandır. Cerh lafızlarının üçüncü mertebesine el-Irâkî'nin eklediği bu lafızla cerhedilen ravinin hadisleri dini k...Devamı »

Hadîs-i Rabbanî Bk. Kudsî Hadis. Kudsî, mukaddes bir yüce varlığa (Allah'a) nisbet edilen anlamına gelir. Kudsî hadîs ise Hz. Peygamber (s.a.s)'in Rabbine izafe ettiği veya...Devamı »

Hadîs-i Nebevî Bk. Hadis. Sözlükte birinci babtan çekimi yapılan “hadese” kök fiilinden türemiş bir kelimedir. Eskinin zıddı olarak yeni, önceleri yokken sonradan olan, yen...Devamı »