Hadis Kütüphanesi | مكتبة الحديث

Du'ife Bk. Kad Du'ife. “Zayıf bulundu, hakkında zayıf diyenler oldu” manasına gelen bir tabir olup cerhin birinci mertebesine delalet edenlerden daha ehven olmak üzere kull...Devamı »

Du'afâ Zayıf manasına gelen da'îfin çoğuludur. Hadis Usulünde özellikle çeşitli yönlerden cerh ve ta'dil alimlerinin tenkidine maruz kalmış ve bunun sonucu olarak zayıf say...Devamı »

Dirâyetu'l-Hadîs İlmi Dirayet sözlükte bilmek, ince şeyleri kavramak, azimli ve güçlü olmak gibi manalara gelir. Dirâyetu'l-hadîs, dirayet kelimesinin bilmek manâsıyla alak...Devamı »

De-Se-Nî Bk. Se-ni. Hadde senî eda lafzının kısaltması ve en çok kullanılan şeklidir. Bazı muhaddisler bu remzi de-se-nî şeklinde kullanmışlardır.

De-Se-Nâ Bk. Se-nâ. Muhaddislerin hadisleri yazarlarken kullandıktan rumuzlardan biridir ve haddesenâ nın kısaltılmış şeklidir. Hadis yazan katipler, isnadda çok geçen bazı...Devamı »

Derecâtu's-Sahîh Bk. Merâtîbu's-Sahîh. Sahîh li-aynihî (veya li-zâtihî) hadislerin dereceleri manasına bir tabirdir. Sahih olduğu belirlenmiş hadislerin derecelerini belirt...Devamı »

Delâ'ilu'n-Nubuvve Peygamberliğin delilleri” demektir. Camî' türü hadis kitaplarını oluşturan ana konulardan biri olan şemail içinde mütâlâa edilen ilim dallarındandır.Konu...Devamı »

Deccâlun Sözlükte, mübalağa ile ism-i fail olarak, alındığı kök fiilinin değişik çekimlerine göre birkaç manaya gelir. “Ahır zamanda çıkacak yalancı; yalancı, yalan düzüp s...Devamı »

Dayyiku'l-Mahrec Çıkış yeri dar anlamını veren bu tamlama rivayet sınırları dar olan hadisi ifade eder. Öteki deyişiyle, dar bir çevrede rivayet edilen hadise bazı hadis al...Devamı »

Dâru'l-Hadîs “Hadis yurdu” demek olan bu tabir özellikle hadis ve hadis ilimleri öğrenimi için açılan medreselerin adıdır.Hadis tarihinin ilk devirlerinden itibaren hadis d...Devamı »

Darîr Bk. Rivâyetu'd-Darîr. Darîr, anadan doğma görme duygusundan noksan kişiye denir. Gözleri görmeyen birinin hadis rivayet etmesi telkine maruz kalmaması bakımından önem...Devamı »

Dârimî Bk. Sünen-i Dârimî. Hicri üçüncü asır alimlerinden Abdullah b. Abdirrahman ed-Dârimî'nin daha çok ahkâm hadislerini ihtiva eden hadis kitabıdır. Bazı muhaddislerce m...Devamı »

Darb İkinci babdan tasrif edilen “darabe” kök fiilinin mastarıdır. Asıl itibariyle vurmak, bir nesneyi diğerine çarpmak, döğmek manasına gelir. Bu asıl manasının yanında ik...Devamı »

Dâ'ire Türkçedeki anlamıyla daire, yuvarlak nesne demektir.Hadis kitaplarında, hadisleri birbirine ayırdetmek için birinin bittiği, diğerinin başladığı yere konulan yuvarla...Devamı »

Da'îfun Vahin Zayıf ve vâhî demektir. Hadisleri zayıf olan ravilerin cerhinde kullanılan lafızlardandır. Cerh lafızlarının üçüncü mertebesindedir. Hükmü üçüncü mertebe lafı...Devamı »

Da'îfun Cidden “Çok zayıf manasına ravilerin cerhinde kullanılan lafızlardan biridir. Cerh lafızlarının dördüncü mertebesinde yer alır. Bu lafızla cerhedilen ravi, hakkında...Devamı »

Da'îfun Bi-Hâze'l-İsnad “Bu isnadla zayıftır” manasına bir tabirdir. es-Suyûtî'nin kaydettiğine göre zayıf bir isnadla gelen hadise da'ifu'1-metn denmeyip da'îfun bi-haze'l...Devamı »

Da'îfu’l-Metn Bk. Metn. Sözlükte fiil olarak kadına yaklaşmak, yemin etmek, sıkıca vurmak, bir semte gitmek, bir nesneyi sundurup uzatmak manalarına gelir. İsim olarak ise ...Devamı »

Da'îfu’l-Hadis “Hadisi zayıf manasına gelen bu tabir de cerh lafızlarındandır. Cerhin üçüncü mertebesinde yer alır. Genellikle hadisleri zayıf olan raviye delâlet ederse de...Devamı »

Da'îfun Sözlük bakımından zayıf manasına sıfat olan bu kelime cerh lafızlarındandır. Cerhe delâlet eden lafızların üçüncü mertebesine el-Irâkî'nin ekledikleri arasında yer ...Devamı »

Da'îf Bk. Zayıf. Sözlükte Türkçedeki karşılığını veren bu kelime Hadîs terimi olarak sahih ile hasen dışında kalan Hadîslere denir. Öteki deyişiyle sıhhat şartlarını taşıdı...Devamı »

Dâ'î “Da'â” kök fiilinin ism-i faili olup çağıran, davet eden anlamına gelir.Hadis ilminde Ehlu'l-Bid'a bahsinde geçer. Orada da görüleceği gibi, bid'at sayılan mezheplerde...Devamı »

Da'afûhu “Onu zayıf buldular” demek olan bu tabir cerh lafızlarındandır ve el-Irâkî'nin üçüncü mertebe lafızları arasına eklediklerinden biridir. Hükmü üçüncü mertebe lafız...Devamı »

Dabtu'l-Kitâb Bk. Kitâbetu'l-Hadîs. Hadislerin yazılması manasına gelen bir tabirdir. Hadis İlminde Hz. Peygamber (s.a.s) ve sahabe devrinde hadislerin yazılması ve hadis y...Devamı »

Dabt Bk. Zabt.   Türkçedeki gibi zabtetmek, iyice belliyip hıfzetmek, yani ezberlemek manasınadır. Hadîs Usulü ilminde işittiği Hadîsleri aradan uzun zaman geçtikten ...Devamı »

Dâbıt Bk. Zabıt. Türkçede kullanılan şeklinin karşılığı olarak zabtetmek, ezberlemek, hatırda tutmak manalarına gelen “dabeta” kök fiilinden ism-i faildir. Zabtı tam anlam...Devamı »

Dabbe Bk. Tadbîb. Pek çok benzeri gibi tef’il ölçüsünde mastar olan tadbîb sözlükte bir nesne üzerini kaplayıp bütününü ihtiva etmek, çocuğa “dabbe” denilen bir çeşit helva...Devamı »

Cüz Kelime olarak sözlükte parça, bir bütünün parçalarından herbiri manasınadır. Kur'ân-ı Kerim'in otuz bölümünden herbirine cüz denildiği malumdur. Çoğulu eczâ gelir.Hadis...Devamı »

Cezm Sîğası Kesinlik bildiren sîga manasına gelen bu tabir, hadisi Hz. Peygamber (s.a.s)'den rivayet edildiğini ifade edecek tarzda sevketmekte kullanılan lafızlara denir. ...Devamı »

Cezm Lafızları Hadisi cezm sîgasıyla rivayet etmekte kullanılan ve kesinlik ifade eden lafızlara denir. (Bk- Cezm Sîgası). Kesinlik bildiren sîga manasına gelen bu tabir, h...Devamı »

Ceyyidu'l-Hadîs “Hadisi hoş ve iyi” manasına bir tamlama olup ta'dil lafızlarındandır.ez-Zehebî ve el-Irâkî'ye göre tadilin 4., es-Sehâvî'ye göre ise altıncı mertebesindeki...Devamı »

Ceyyid Sözlükte “iyi ve güzel” anlamına gelen sıfattır. Terim olarak genellikle sahih karşılığıdır. Bazen onun yerine kullanılmıştır. Söz gelimi Tirmizî, Süneninde malum ıs...Devamı »

Cevvedehû Fulan “Fülan ravi senedi güzelleştirdi” manasına gelen bir deyim olup muhaddislerin, ravinin isnadında yaptığı tesviye tedlisini belirtmekte kullanılmıştır. Bir h...Devamı »

Cevdet “Bir nesne iyi olmak, bir kişi iyi iş işlemek” manasınadır. Söze ve fiile şâmildir.” Hadis tabiri olarak cevdet, hadisin arzu edilen kabul nitelikleri taşımasın...Devamı »

Cevâmi'u'l-Kelim “Özlü sözler” manasına gelen bir tabir olup hadislerdeki îcâzı ifade etmekte kullanılır.Hz. Peygamber (s.a.s) bir hadislerinde “Cevâmi'u'l-kelimle gönderil...Devamı »

Cevâmi' Bk. Cami. Kelime olarak “toplayan, bir araya getiren” anlamında ismi faildir. Çoğulu cevâmi' gelir.Hadis terimi olarak, Hz. Peygamber'in çeşitli konulardaki hadisle...Devamı »

Cerh-i Müfesser Bk. Müfesser cerh. Cerh ve ta'dil ilminde kaide olarak ta'dilde sebep aranmazsa da cerh de aranır. Sebep gösterilmeden cerh makbul addedilmez. Bu kaide gere...Devamı »

Cerh-i Mübhem Adı üstünde, mübhem bırakılan cerhe denir. Daha çok gayri müfesser cerh manasına ve ravinin cerh edilmesine sebep olan şeylerin söylemeksizin yapılan herhangi...Devamı »

Cerh-i Gayrı Müfesser Açıklanmamış cerh demek olup bir raviyi sebebini söylemeden cerhetmeye denilmiştir.Cerh ve ta'dil kaidelerine göre sebebi söylenmeden yapılan cerh geç...Devamı »

Cerh Ve Tadil Lafızları Hadis âlimleri, Hz. Peygamber (s.a.s)'e ait rivayetleri sıhhat derecesini bilmek maksadıyla kısımlara ayırmışlar ve herbirine duruma göre değişik is...Devamı »

Cerh Ve Ta'dil Kaideleri Bk. Cerh ve ta'dil. Maddelerinde ayrı ayrı ve geniş olarak görüldüğü gibi cerh, terim olarak, hafız ve mutkin bir hadis aliminin, ravide veya rivay...Devamı »