Hadis Kütüphanesi | مكتبة الحديث

 229. (İmamın) Minbere Çıktığı Zaman Oturması

1094- İbn Ömer (radıyallahü anh)’den nakledilmiştir ki:

Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) (cumada) iki hutbe okurdu. Minbere çıktığı zaman: -zannediyorum müezzin Bu söz Nâfi'ye aittir. İbn Ömer " bitirinceye kadar" fiilinin failini açıklamamış, talebesi Nâfi de o gizli failin müezzin olabileceğini söylemiş. (ezanı) bitirinceye kadar oturur, sonra kalkıp hitâb eder, sonra yine oturur ve hiç konuşmaz, bilâhere kalkıp tekrar hitâbederdi."

Buhârî, cum'a 30; Müslim, cum'a 34; Tirmizî, cum'a II; Nesaî, cum'a 33, İbn Mâce,

٢٢٩ - باب الْجُلُوسِ إِذَا صَعِدَ الْمِنْبَرَ

١٠٩٤ - حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ سُلَيْمَانَ الأَنْبَارِيُّ، حَدَّثَنَا عَبْدُ الْوَهَّابِ، - يَعْنِي ابْنَ عَطَاءٍ - عَنِ الْعُمَرِيِّ، عَنْ نَافِعٍ، عَنِ ابْنِ عُمَرَ، قَالَ كَانَ النَّبِيُّ صلّى اللّه عليه وسلّم يَخْطُبُ خُطْبَتَيْنِ كَانَ يَجْلِسُ إِذَا صَعِدَ الْمِنْبَرَ حَتَّى يَفْرُغَ - أُرَاهُ قَالَ الْمُؤَذِّنُ - ثُمَّ يَقُومُ فَيَخْطُبُ ثُمَّ يَجْلِسُ فَلاَ يَتَكَلَّمُ ثُمَّ يَقُومُ فَيَخْطُبُ .

 228. İmamın Hutbe Esnasında Bir Başkası İle Konuşması

1093- Câbir (radıyallahü anh)'den nakledilmiştir ki: Cuma günü Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) minbere oturunca (cemaate):

" Oturunuz" buyurdu. 

İbn Mes'ud bunu duyunca mescidin kapısına oturuverdi. Resûlüllah onu görüp:

" Ey Abdullah b. Mes'ûd (buraya) gel" buyurdu.

Beyhakî, es-Sünenül-kübrâ, III, 218; Hâkim, el-Müstedrek, I, 286.

Ebû Dâvûd buyurdu ki: Bu hadis mürsel olarak bilinir. Çünkü insanlar bunu sadece Ata kanalıyle (Câbir'i zikretmeden) Resûlüllah'dan rivâyet etmişlerdir. (Mahled ise, onlara muhalefet etmiş ve mevsûl olarak rivâyet etmiştir). Mahled de (rivâyeti, tetkik edilmek üzere kabul ve kaydedilen) bir râvî (şeyh)dir.

٢٢٨ - باب الإِمَامِ يُكَلِّمُ الرَّجُلَ فِي خُطْبَتِهِ

١٠٩٣ - حَدَّثَنَا يَعْقُوبُ بْنُ كَعْبٍ الأَنْطَاكِيُّ، حَدَّثَنَا مَخْلَدُ بْنُ يَزِيدَ، حَدَّثَنَا ابْنُ جُرَيْجٍ، عَنْ عَطَاءٍ، عَنْ جَابِرٍ، قَالَ لَمَّا اسْتَوَى رَسُولُ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم يَوْمَ الْجُمُعَةِ قَالَ ‏(‏ اجْلِسُوا ‏) . فَسَمِعَ ذَلِكَ ابْنُ مَسْعُودٍ فَجَلَسَ عَلَى بَابِ الْمَسْجِدِ فَرَآهُ رَسُولُ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم فَقَالَ ‏(‏ تَعَالَ يَا عَبْدَ اللَّهِ بْنَ مَسْعُودٍ ‏) . قَالَ أَبُو دَاوُدَ هَذَا يُعْرَفُ مُرْسَلاً إِنَّمَا رَوَاهُ النَّاسُ عَنْ عَطَاءٍ عَنِ النَّبِيِّ صلّى اللّه عليه وسلّم وَمَخْلَدٌ هُوَ شَيْخٌ ‏

 227. Cuma Gününde Ezan

1089- es-Sâib b. Yezid (radıyallahü anh)'in şöyle dediği rivâyet edilmiştir: Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) Ebû Bekir ve Ömer (radıyallahü anh)'in devirlerinde cuma günü ilk ezan, imam minbere oturduğu zaman (okunur) idi. Osman (radıyallahü anh), halife olup da insanlar (Medine'de) çoğalınca Osman, cuma gününde üçüncü bir ezam emretti. Bunun üzerine Zevrâ'da bir ezan daha okun(maya başla)dı ve cuma ezam bu şekilde kaldı.

Buhârî, cuma 25; Nesâî, cuma 15; Tirmizî, cuma 20; İbn Mâce, ikâme, 97.

1090- Sâib b. Yezid (radıyallahü anh)'den nakledilmiştir ki:

Cuma günü ezan, Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) minbere çıktıkları zaman huzurlarında caminin kapısında okunurdu. Ebû Bekr ve Ömer (radıyallahü anh) zamanlarında da (bu böyleydi).

Muhammed b. İshâk hadisin kalanını Yûnus'un rivâyet ettiği (bir önceki hadis) gibi nakletti.

1091- Sâib (b. Yezîd)'den nakledilmiştir ki:

Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’ın sadece bir müezzini vardı. O da Bilâl'dı.

Buharî, Cum'a 22; Nesâî, Cum'a 15; İbn Mâce, ikâme 97; Ahmed b. Hanbel, III, 449. Bundan sonra Muhammed b. îshâk, Yûnus'un hadisindeki mânâyı nakletti.

1092- Nemir'in kızkardeşinin oğlu Sâib b. Yezid'den rivâyet edilmiştir. Şöyle der:

" Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’ın sadece bir müezzini vardı." (Salih b. Keysân) bütünüyle olmasa da (Yunus'un) hadisi(ni) nakletmiştir.

Bk. bir önceki kaynaklar.

٢٢٧ - باب النِّدَاءِ يَوْمَ الْجُمُعَةِ

١٠٨٩ - حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ سَلَمَةَ الْمُرَادِيُّ، حَدَّثَنَا ابْنُ وَهْبٍ، عَنْ يُونُسَ، عَنِ ابْنِ شِهَابٍ، أَخْبَرَنِي السَّائِبُ بْنُ يَزِيدَ، أَنَّ الأَذَانَ، كَانَ أَوَّلُهُ حِينَ يَجْلِسُ الإِمَامُ عَلَى الْمِنْبَرِ يَوْمَ الْجُمُعَةِ فِي عَهْدِ النَّبِيِّ صلّى اللّه عليه وسلّم وَأَبِي بَكْرٍ وَعُمَرَ - رضى اللّه عنهما - فَلَمَّا كَانَ خِلاَفَةُ عُثْمَانَ وَكَثُرَ النَّاسُ أَمَرَ عُثْمَانُ يَوْمَ الْجُمُعَةِ بِالأَذَانِ الثَّالِثِ فَأُذِّنَ بِهِ عَلَى الزَّوْرَاءِ فَثَبَتَ الأَمْرُ عَلَى ذَلِكَ .

١٠٩٠ - حَدَّثَنَا النُّفَيْلِيُّ، حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ سَلَمَةَ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْحَاقَ، عَنِ الزُّهْرِيِّ، عَنِ السَّائِبِ بْنِ يَزِيدَ، قَالَ كَانَ يُؤَذَّنُ بَيْنَ يَدَىْ رَسُولِ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم إِذَا جَلَسَ عَلَى الْمِنْبَرِ يَوْمَ الْجُمُعَةِ عَلَى بَابِ الْمَسْجِدِ وَأَبِي بَكْرٍ وَعُمَرَ . ثُمَّ سَاقَ نَحْوَ حَدِيثِ يُونُسَ .

١٠٩١ - حَدَّثَنَا هَنَّادُ بْنُ السَّرِيِّ، حَدَّثَنَا عَبْدَةُ، عَنْ مُحَمَّدٍ، - يَعْنِي ابْنَ إِسْحَاقَ - عَنِ الزُّهْرِيِّ، عَنِ السَّائِبِ، قَالَ لَمْ يَكُنْ لِرَسُولِ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم إِلاَّ مُؤَذِّنٌ وَاحِدٌ بِلاَلٌ ثُمَّ ذَكَرَ مَعْنَاهُ .

١٠٩٢ - حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى بْنِ فَارِسٍ، حَدَّثَنَا يَعْقُوبُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ بْنِ سَعْدٍ، حَدَّثَنَا أَبِي، عَنْ صَالِحٍ، عَنِ ابْنِ شِهَابٍ، أَنَّ السَّائِبَ بْنَ يَزِيدَ ابْنَ أُخْتِ، نَمِرٍ أَخْبَرَهُ قَالَ وَلَمْ يَكُنْ لِرَسُولِ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم غَيْرُ مُؤَذِّنٍ وَاحِدٍ . وَسَاقَ هَذَا الْحَدِيثَ وَلَيْسَ بِتَمَامِهِ .