Hadis Kütüphanesi | مكتبة الحديث

 17. Âyetü'l-Kürsî'nin Fazileti Hakkında Varid Olan Hadisler

1462- Ubey b. Ka'b (radıyallahü anh)'den nakledilmiştir ki: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) (bana);

" Ya Ebe'l-Münzir! Allah'ın kitabından senin ezberinde olan hangi âyet (sevab yönünden) daha büyüktür?" dedi.

Allah ve Rasulü daha iyi bilir, dedim. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) tekrar:

" Ya Ebe'l-Münzir! Allah'ın kitabından ezberinde olan hangi âyet (sevapça) daha büyüktür? diye sordu.

"Hayy ve kayyum olan Allah'tan başka ilâh yoktur" (âyetidir,) dedim.

Bunun üzerine Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) göğsüme vurdu ve;

" İlim sana mübarek olsun, ey Ebe'l-Münzir" buyurdu.

Müslim, Mûsâfirin 258.

 1463 numaralı hadisin açıklamasında da kısaca temas edildiği gibi Kur’an'ın bir kısmının diğer kısmına üstün tutulması cumhura göre caizdir. Nevevî bu konuda Kadı İyaz'dan şunları nakleder:

" Bu hadis Kur'an'ın bir kısmını bir kısmına üstün tutmanın caiz olduğuna delildir. Aynı şekilde, buna göre Allah'ın kitaplarının birbirine üstün olması da caizdir. Ancak konu âlimler arasında ihtilaflıdır. Ebû'l-Hasen el-Eşârî, Ebû Bekir Bakıllanî, fakih ve âlimlerden bir grub Kur'an âyetlerinin birbirine nisbetle efdal olmalarını caiz görmezler. Çünkü onlara göre Kur'an'ın birkısmını üstün görmek diğerlerinin noksan olmasını gerektirir ki, Allah kelâmında noksanlık bulunamaz. Bunlar hadislerdeki bazı âyetlerin ve surelerin üstünlüğüne delâlet eden ifâdeleri büyüklük ve fazilet olarak te'vil etmişlerdir.

Şerhu Akâid'de Teftezanî şöyle der:

" Hadiste vârid olduğu üzere bazı surelerin daha efdal olması caizdir. Üstünlüğün hakikati, bir sûrede Allah'ın zikri çok olduğu ve okuyana daha faydalı olduğu için okumasının efdal oluşudur. Diğer kitapların okunması-yazılması ve hükümleri Kur'an'la neshedilmiştir."

١٧ - باب مَا جَاءَ فِي آيَةِ الْكُرْسِيِّ

١٤٦٢ - حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى، حَدَّثَنَا عَبْدُ الأَعْلَى، حَدَّثَنَا سَعِيدُ بْنُ إِيَاسٍ، عَنْ أَبِي السَّلِيلِ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ رَبَاحٍ الأَنْصَارِيِّ، عَنْ أُبَىِّ بْنِ كَعْبٍ، قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم ‏(‏ أَبَا الْمُنْذِرِ أَىُّ آيَةٍ مَعَكَ مِنْ كِتَابِ اللَّهِ أَعْظَمُ ‏) . قَالَ قُلْتُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَعْلَمُ . قَالَ ‏(‏ أَبَا الْمُنْذِرِ أَىُّ آيَةٍ مَعَكَ مِنْ كِتَابِ اللَّهِ أَعْظَمُ ‏) . قَالَ قُلْتُ ‏{‏ اللَّهُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ الْحَىُّ الْقَيُّومُ ‏}‏ قَالَ فَضَرَبَ فِي صَدْرِي وَقَالَ ‏(‏ لِيَهْنِ لَكَ يَا أَبَا الْمُنْذِرِ الْعِلْمُ ‏) .

 16. Fatiha Uzun Surelerdendir Diyenler

Bu başlığın iki ayrı mânâya ihtimali vardır. Bunlar:

1. Fatiha Suresi ihtiva ettiği geniş mânâlar itibariyle uzun surelerdendir.

2. Seb'ül-mesânî, uzun surelerdir. Bu durumda başlıktaki zamiri bundan önceki hadis-i şerifteki " Seb'ül-mesânî" terkibinin yerini tutar, harf-i cerri de zâid olur.

Aşağıdaki hadis-i şerifin anlaşılması bu iki ihtimâle göre farklılık gösterecektir.

1461- İbn Abbâs (radıyallahü anh)'dan nakledilmiştir ki:

Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'a uzun seb'ül-mesânî verilmiştir. Mûsâ (aleyhisselâm)'a da altı levha verilmişti. Ancak o levhaları atınca ikisi kaldırıldı. Dört tane kaldı.

Nesâî, iftitah 36; Dârimî, fedâilu'l-Kur'an, 17.

١٦ - باب مَنْ قَالَ هِيَ مِنَ الطُّوَلِ

١٤٦١ - حَدَّثَنَا عُثْمَانُ بْنُ أَبِي شَيْبَةَ، حَدَّثَنَا جَرِيرٌ، عَنِ الأَعْمَشِ، عَنْ مُسْلِمٍ الْبَطِينِ، عَنْ سَعِيدِ بْنِ جُبَيْرٍ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ، قَالَ أُوتِيَ رَسُولُ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم سَبْعًا مِنَ الْمَثَانِي الطُّوَلِ وَأُوتِيَ مُوسَى عَلَيْهِ السَّلاَمُ سِتًّا فَلَمَّا أَلْقَى الأَلْوَاحَ رُفِعَتْ ثِنْتَانِ وَبَقِيَ أَرْبَعٌ .

 15. Fatiha Suresi(nin Fazileti)

1459- Ebû Hüreyre (radıyallahü anh);

" Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) şöyle buyurdu" demiştir:

" Fatiha Suresi, ümmü’l-Kur'an, ümmü'l- kitab ve seb'ü'l-mesânîdir."

Buhari, tefsirü sure (1), 1; (15), 3; fedailü'l-kur'an 9; Tirmizî, sevâbü'l-kur'an 1; Ahmed b. Hanbel, II, 448; Dârimi, fedailü'l-kur'an 12.

1460- Ebû Said b. el-Muallâ

Ebû Said b. el-Muallâ: İbn Abdilberr'in sahih kabul ettiği görüşe göre Haris b. Nefî el-Muallâ'dır. Medineli ensardan bir sahâbidir. H. 74 yılında 84 yaşında iken vefat etmiştir. Buhârî, Ebû Dâvud, Nesaî ve İbn Mâce kendisinden hadis rivâyet etmişlerdir. (Bilgi için bk. İbnu’l-Esir, Üsdu’l-ğâbe, VI, 142-143; İbn Hacer, el-İsâbe, IV, 88). (radıyallahü anh)'den rivâyet edildiğine göre; o namaz kılarken, Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) kendisine uğrayıp onu çağırdı.

Ebû Said dedi ki: Namazı kıldım (bitirdim) sonra Resul-i Ekrem (sallallahü aleyhi ve sellem)'e geldim. Efendimiz:

" Bana cevab vermene ne manî oldu?" dedi.

Namaz kılıyordum, dedim. " - Allah Azze ve Celle;

" Ey Mü'minler! Sizi, kendinize hayat verecek şeylere davet ettiği zaman, Allah'a ve Resulüne icabet ediniz." el-Enâl (8); 24. buyurmadı mı? Şüphesiz mescidden çıkmadan önce sana Kur'an'dan -Halid şüphe etti- veya Kur'an'daki (sevabı) en büyük sureyi öğreteceğim, buyurdu.

Ebû Said devamla şöyle dedi:

Sözünü bekliyorum (sözünü hatırla) Ya Resûlallah! dedim.

" O bana verilen seb'ül-mesânî, namazlarda tekrarlanan yedi âyet ve Kur'an-ı azimdir" buyurdu.

Buharî, tefsiru's-sure (1), (15), 3; fedailü'l-Kur'an 9; Nesaî, iftitah 26; Tirmizî, sevâbü'l-Kur'an 1.

١٥ - باب فَاتِحَةِ الْكِتَابِ

١٤٥٩ - حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ أَبِي شُعَيْبٍ الْحَرَّانِيُّ، حَدَّثَنَا عِيسَى بْنُ يُونُسَ، حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِي ذِئْبٍ، عَنِ الْمَقْبُرِيِّ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم ‏(‏ ‏{‏ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ ‏}‏ أُمُّ الْقُرْآنِ وَأُمُّ الْكِتَابِ وَالسَّبْعُ الْمَثَانِي ‏) .

١٤٦٠ - حَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ مُعَاذٍ، حَدَّثَنَا خَالِدٌ، حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، عَنْ خُبَيْبِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ، قَالَ سَمِعْتُ حَفْصَ بْنَ عَاصِمٍ، يُحَدِّثُ عَنْ أَبِي سَعِيدِ بْنِ الْمُعَلَّى، أَنَّ النَّبِيَّ صلّى اللّه عليه وسلّم مَرَّ بِهِ وَهُوَ يُصَلِّي فَدَعَاهُ قَالَ فَصَلَّيْتُ ثُمَّ أَتَيْتُهُ قَالَ فَقَالَ ‏(‏ مَا مَنَعَكَ أَنْ تُجِيبَنِي ‏) . قَالَ كُنْتُ أُصَلِّي . قَالَ ‏(‏ أَلَمْ يَقُلِ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ ‏{‏ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اسْتَجِيبُوا لِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ إِذَا دَعَاكُمْ لِمَا يُحْيِيكُمْ ‏}‏ لأُعَلِّمَنَّكَ أَعْظَمَ سُورَةٍ مِنَ الْقُرْآنِ أَوْ فِي الْقُرْآنِ ‏) . شَكَّ خَالِدٌ ‏(‏ قَبْلَ أَنْ أَخْرُجَ مِنَ الْمَسْجِدِ ‏) . قَالَ قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ قَوْلَكَ . قَالَ ‏(‏ ‏{‏ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ ‏}‏ وَهِيَ السَّبْعُ الْمَثَانِي الَّتِي أُوتِيتُ وَالْقُرْآنُ الْعَظِيمُ ‏) .