Yeminde Ta'riz
8. Yeminde Ta'riz
Bu bab, bazı nüshalarda şeklindedir. " Yeminlerde ta'riz" demektir.
" Ta'riz" diye terceme ettiğimiz " el-meâriz" kelimesi " mi'raz" kelimesinin çoğuludur. Bu kelime; en-Nihâye'deki ifadeye göre, sözünü açıkça ifade etmenin zıddı olan ta'rizden alınmadır. Aynî;
" Ta'riz, bir kinaye türüdür, tasrihin zıddidır" der. Râğıb ise bu kelimeyi şöyle izah eder:
" Bu, açık ve gizli manası olan bir sözdür ki, söyleyen gizli manayı kasdeder, açık manasını söyler."
Bu izahlardan anlıyoruz ki, buradaki ta'rizden maksat; yemin ederken ayrı ayrı manaya gelen sözün kullanılması, yemin edenin, niyetinin başka, sözünün başka olmasıdır.
3257- Ebû Hureyre (radıyallahü anh)'den, Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'ın şöyle buyurduğu rivâyet edilmiştir:
" Yeminin, arkadaşının seni tasdik edeceği (niyet) üzerine olanıdır."
Müsedded;
" Bana, Abdullah b. Ebî Salih haber verdi" dedi.
Ebû Dâvûd dedi ki: Onun ikisi, (yani) Abdullah b. Ebî Salih ve Abbâd b. Ebî Salih birdir.
Müslim, eymân 20; İbn Mâce, keffârât 41.
3258- Süveyd b. Hanzala
Münzirî, Süveyd b. Hanzala'ya bundan başka hiçbir hadis isnad edilmediğini ve başka bir hadisinin bilinmediğini söyler. İsâbe'de de; Ezdî'nin, " Ondan kızından başka kimse rivâyette bulunmadı" dediği bildirilir. (radıyallahü anh)'nın şöyle dediği rivâyet edilmiştir:
Aramızda Vâil b. Hucr da olduğu halde Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'ı görmek üzere çıktık. Vâil’i bir düşmanı yakaladı. (Yanımızdaki) topluluk yemin etmeyi günah saydılar, ben ise;
" O benim kardeşim" diye yemin ettim. Bunun üzerine düşmanı onu salıverdi. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'a geldik, ona öbürlerinin yemin etmeyi günah saydıklarını, benim ise " o benim kardeşim" diye yemin ettiğimi haber verdim. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):
''Doğru söylemişsin, müslüman müslümanın kardeşidir" buyurdu.
İbn Mâce, keffarât 14.
٨ - باب الْمَعَارِيضِ فِي الْيَمِينِ
٣٢٥٧ - حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ عَوْنٍ، قَالَ أَنَا هُشَيْمٌ، ح وَحَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ، حَدَّثَنَا هُشَيْمٌ، عَنْ عَبَّادِ بْنِ أَبِي صَالِحٍ، عَنْ أَبِيهِ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم ( يَمِينُكَ عَلَى مَا يُصَدِّقُكَ عَلَيْهَا صَاحِبُكَ ) . قَالَ مُسَدَّدٌ قَالَ أَخْبَرَنِي عَبْدُ اللَّهِ بْنُ أَبِي صَالِحٍ . قَالَ أَبُو دَاوُدَ هُمَا وَاحِدٌ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ أَبِي صَالِحٍ وَعَبَّادُ بْنُ أَبِي صَالِحٍ .
٣٢٥٨ - حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ مُحَمَّدٍ النَّاقِدُ، حَدَّثَنَا أَبُو أَحْمَدَ الزُّبَيْرِيُّ، حَدَّثَنَا إِسْرَائِيلُ، عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ عَبْدِ الأَعْلَى، عَنْ جَدَّتِهِ، عَنْ أَبِيهَا، سُوَيْدِ بْنِ حَنْظَلَةَ قَالَ خَرَجْنَا نُرِيدُ رَسُولَ اللَّهِ وَمَعَنَا وَائِلُ بْنُ حُجْرٍ فَأَخَذَهُ عَدُوٌّ لَهُ فَتَحَرَّجَ الْقَوْمُ أَنْ يَحْلِفُوا وَحَلَفْتُ أَنَّهُ أَخِي فَخَلَّى سَبِيلَهُ فَأَتَيْنَا رَسُولَ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم فَأَخْبَرْتُهُ أَنَّ الْقَوْمَ تَحَرَّجُوا أَنْ يَحْلِفُوا وَحَلَفْتُ أَنَّهُ أَخِي قَالَ ( صَدَقْتَ الْمُسْلِمُ أَخُو الْمُسْلِمِ ) .