Hadis Kütüphanesi | مكتبة الحديث

 26. Oruç Borcu Olduğu Halde Ölen Birinin Orucunu Velisinin Tutacağına Dair Gelen Hadisler

3312- İbn Abbâs (radıyallahü anhümâ)'dan rivâyet edildi ki: Bir kadın Hazret-i Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'e gelip, (ölü olan) annesinin bir ay oruç borcu olduğunu söyledi ve;

Onun yerine ben ödeyeyim mi? dedi. Hazret-i Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem):

" Annenin birisine borcu olsa öder miydin?" dedi.

Evet.

" Allah'ın borcu ödenmeye daha müstehaktır" buyurdu."

Buharî, savm 42; Müslim, savm 154; Ahmed b. Hanbel, I, 224, 258, 326.

3313- Âişe (radıyallahü anhâ)'dan, Hazret-i Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'in şöyle buyurduğu rivâyet edilmiştir:

" Oruç borcu olduğu halde ölen kimsenin orurcunu onun yerine velisi (en yakın akrabası) tutar."

Buharî, savm 42; Müslim, savm 153; İbn Mâce, keffârât 19; Ahmed b. Hanbel, VI, 69.

٢٦ - باب مَا جَاءَ فِيمَنْ مَاتَ وَعَلَيْهِ صِيَامٌ صَامَ عَنْهُ وَلِيُّهُ

٣٣١٢ - حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ، حَدَّثَنَا يَحْيَى، قَالَ سَمِعْتُ الأَعْمَشَ، ح وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْعَلاَءِ، حَدَّثَنَا أَبُو مُعَاوِيَةَ، عَنِ الأَعْمَشِ، - الْمَعْنَى - عَنْ مُسْلِمٍ الْبَطِينِ، عَنْ سَعِيدِ بْنِ جُبَيْرٍ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ، ‏:‏ أَنَّ امْرَأَةً، جَاءَتْ إِلَى النَّبِيِّ صلّى اللّه عليه وسلّم فَقَالَتْ ‏:‏ إِنَّهُ كَانَ عَلَى أُمِّهَا صَوْمُ شَهْرٍ أَفَأَقْضِيهِ عَنْهَا فَقَالَ ‏:‏ ‏(‏ لَوْ كَانَ عَلَى أُمِّكِ دَيْنٌ أَكُنْتِ قَاضِيَتَهُ ‏) . قَالَتْ ‏:‏ نَعَمْ . قَالَ ‏:‏ ‏(‏ فَدَيْنُ اللَّهِ أَحَقُّ أَنْ يُقْضَى ‏)‏ ‏.‏

٣٣١٣ - حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ صَالِحٍ، حَدَّثَنَا ابْنُ وَهْبٍ، أَخْبَرَنِي عَمْرُو بْنُ الْحَارِثِ، عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِي جَعْفَرٍ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ جَعْفَرِ بْنِ الزُّبَيْرِ، عَنْ عُرْوَةَ، عَنْ عَائِشَةَ، أَنَّ النَّبِيَّ صلّى اللّه عليه وسلّم قَالَ ‏:‏ ‏(‏ مَنْ مَاتَ وَعَلَيْهِ صِيَامٌ صَامَ عَنْهُ وَلِيُّهُ ‏)‏ ‏.‏

 25. Ölünün Adağını Onun Namına İfa Etmek

3309- İbn Abbâs (radıyallahü anhümâ)'dan rivâyet edildi ki: Sa'd b. Ubâde (radıyallahü anh), Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'tan fetva sorup;

Şüphesiz annem ödemediği bir nezir borcu olduğu halde öldü (ne yapayım?) dedi. Hazret-i Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem):

Onun yerine sen öde" buyurdu.

Buharî, vesâya 19, eymân 30; Müslim, nüzûr 1; Tirmizî, nüzûr 19; Nesâî, vesâya 8, 9, eymân 35; İbn Mâce, keffârât 19; Muvatta, nüzûr I, 2; Ahmed b. Hanbel, I, 219, 329, 370.

3310- İbn Abbâs (radıyallahü anhümâ)'dan rivâyet edildiğine göre;

Bir kadın gemiye bindi ve Allah kendisini kurtarırsa (sahile çıkarırsa) bir ay oruç tutmayı adadı. Allah onu kurtardı, fakat kadın orucu tutmadan öldü. Kızı -veya kız kardeşi- Bu şek ravilerden birisine ait olsa gerektir. - Resûlüllah'a geldi, (meseleyi sordu). Hazret-i Peygamber de kendisine; onun (ölenin) yerine oruç tutmasını emretti.

Nesâî, eymân 34; Ahmed b. Hanbel, I, 216, 238.

3311- Abdullah b. Büreyde'nin, babası Büreyde'den rivâyet ettiğine göre;

Bir kadın, Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'a gelip:

Ben anneme bir genç cariye vermiştim. Annem öldü ve bu cariyeyi miras olarak bıraktı, dedi.

Hazret-i Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem):

" Sen sevabını aldın ve o miras olarak sana geri döndü" buyurdu. Kadın:

Ama annem bir ay oruç borcu olduğu halde öldü, dedi. Ravi (Ahmed b. Yunus), (bundan önceki) Amr b. Avn hadisinin benzerini zikretti. (Hazret-i Peygamber'in, kadına annesinin orucunu ödemesini emrettiğini söyledi.)

Müslim, savm 157; Tirmizî, zekât, 31; Ahmed b. Hanbel, V, 459, 351, 354, 361.

٢٥ - باب فِي قَضَاءِ النَّذْرِ عَنِ الْمَيِّتِ

٣٣٠٩ - حَدَّثَنَا الْقَعْنَبِيُّ، قَالَ قَرَأْتُ عَلَى مَالِكٍ عَنِ ابْنِ شِهَابٍ، عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبَّاسٍ، ‏:‏ أَنَّ سَعْدَ بْنَ عُبَادَةَ، اسْتَفْتَى رَسُولَ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم فَقَالَ ‏:‏ إِنَّ أُمِّي مَاتَتْ وَعَلَيْهَا نَذْرٌ لَمْ تَقْضِهِ . فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم ‏(‏ اقْضِهِ عَنْهَا ‏)‏ ‏.‏

٣٣١٠ - حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ عَوْنٍ، أَخْبَرَنَا هُشَيْمٌ، عَنْ أَبِي بِشْرٍ، عَنْ سَعِيدِ بْنِ جُبَيْرٍ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ، ‏:‏ أَنَّ امْرَأَةً، رَكِبَتِ الْبَحْرَ فَنَذَرَتْ إِنْ نَجَّاهَا اللَّهُ أَنْ تَصُومَ شَهْرًا، فَنَجَّاهَا اللَّهُ فَلَمْ تَصُمْ حَتَّى مَاتَتْ، فَجَاءَتِ ابْنَتُهَا أَوْ أُخْتُهَا إِلَى رَسُولِ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم فَأَمَرَهَا أَنْ تَصُومَ عَنْهَا ‏.‏

٣٣١١ - حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ يُونُسَ، حَدَّثَنَا زُهَيْرٌ، حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عَطَاءٍ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ بُرَيْدَةَ، عَنْ أَبِيهِ، بُرَيْدَةَ ‏:‏ أَنَّ امْرَأَةً، أَتَتْ رَسُولَ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم فَقَالَتْ ‏:‏ كُنْتُ تَصَدَّقْتُ عَلَى أُمِّي بِوَلِيدَةٍ، وَإِنَّهَا مَاتَتْ وَتَرَكَتْ تِلْكَ الْوَلِيدَةَ . قَالَ ‏:‏ ‏(‏ قَدْ وَجَبَ أَجْرُكِ، وَرَجَعَتْ إِلَيْكِ فِي الْمِيرَاثِ ‏) . قَالَتْ ‏:‏ وَإِنَّهَا مَاتَتْ وَعَلَيْهَا صَوْمُ شَهْرٍ . فَذَكَرَ نَحْوَ حَدِيثِ عَمْرٍو ‏.‏

 24. Beyt-i Makdis'de Namaz Kılmayı Adayan Kimsenin Durumu

3307- Câbir b. Abdillah (radıyallahü anh)'dan rivâyet edildiğine göre: Mekke fethi günü bir adam ayağa kalkıp;

Ya Resûlallah! Ben, Allah sana Mekke fethini nasib ederse Beytü'l-Makdis'de Allah için iki rek'at namaz kılmayı adadım, dedi. Hazret-i Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem):

" Burada kıl" buyurdu.

Adam sözünü tekrarladı, Hazret-i Peygamber yine, " Burada kıl" buyurdu. Sonra adam sözünü bir daha tekrarladı. Bu sefer Resûlüllah:

" Öyleyse sen bilirsin (burada kılmak istemiyorsan Beytü'l-Makdis'de kıl)" buyurdu.

Ebû Dâvûd dedi ki: Bu hadisin bir benzeri Abdurrahman b. Avf tarafından Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'dan rivâyet edilmiştir.

Dârimî, Hâkim, Beyhakî, Ahmed b. Hanbel, III, 363.

3308- Abdurrahman b. Avf bu (yukarıdaki) haberi Hazret-i Peygamber'in ashabından bazı şahıslardan rivâyet etmiştir. Ravi, Hazret-i Peygamber'in şöyle buyurduğunu eklemiştir:

" Muhammed'i hak ile gönderen (Allah)'a yemin ederim ki, eğer sen şurada namazını kılsaydın Beyt-i Makdis'te namaz kılmanın yerine kâfi gelirdi." Ebû Dâvûd dedi ki:

Bu hadisi; el-Ensarî, İbn Cüreyc'den rivâyet edip, Cafer b. Ömer demiştir. Cafer b. Ömer de (Hafs b. Amr'ın yerine) Amr b. Hayye der. Amr b. Hayye de bunu kendisine, Abdurrahman b. Avf ve Hazret-i Peygamber'in ashabından bazı adamların haber verdiklerini söyler.

٢٤ - باب مَنْ نَذَرَ أَنْ يُصَلِّيَ فِي بَيْتِ الْمَقْدِسِ

٣٣٠٧ - حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ، قَالَ حَدَّثَنَا حَمَّادٌ، قَالَ أَخْبَرَنَا حَبِيبٌ الْمُعَلِّمُ، عَنْ عَطَاءِ بْنِ أَبِي رَبَاحٍ، عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ، ‏:‏ أَنَّ رَجُلاً، قَامَ يَوْمَ الْفَتْحِ فَقَالَ ‏:‏ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنِّي نَذَرْتُ لِلَّهِ إِنْ فَتَحَ اللَّهُ عَلَيْكَ مَكَّةَ أَنْ أُصَلِّيَ فِي بَيْتِ الْمَقْدِسِ رَكْعَتَيْنِ . قَالَ ‏:‏ ‏(‏ صَلِّ هَا هُنَا ‏)‏ ثُمَّ أَعَادَ عَلَيْهِ فَقَالَ ‏:‏ ‏(‏ صَلِّ هَا هُنَا ‏)‏ ثُمَّ أَعَادَ عَلَيْهِ فَقَالَ ‏:‏ ‏(‏ شَأْنَكَ إِذًا ‏) . قَالَ أَبُو دَاوُدَ ‏:‏ رُوِيَ نَحْوُهُ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ عَوْفٍ عَنِ النَّبِيِّ صلّى اللّه عليه وسلّم ‏.‏

٣٣٠٨ - حَدَّثَنَا مَخْلَدُ بْنُ خَالِدٍ، قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو عَاصِمٍ، ح وَحَدَّثَنَا عَبَّاسٌ الْعَنْبَرِيُّ، - الْمَعْنَى - قَالَ حَدَّثَنَا رَوْحٌ، عَنِ ابْنِ جُرَيْجٍ، قَالَ أَخْبَرَنِي يُوسُفُ بْنُ الْحَكَمِ بْنِ أَبِي سُفْيَانَ، أَنَّهُ سَمِعَ حَفْصَ بْنَ عُمَرَ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ عَوْفٍ، وَعَمْرًا، وَقَالَ، عَبَّاسٌ ‏:‏ ابْنَ حَنَّةَ أَخْبَرَاهُ عَنْ عُمَرَ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ عَوْفٍ، عَنْ رِجَالٍ، مِنْ أَصْحَابِ النَّبِيِّ صلّى اللّه عليه وسلّم بِهَذَا الْخَبَرِ . زَادَ فَقَالَ النَّبِيُّ صلّى اللّه عليه وسلّم ‏(‏ وَالَّذِي بَعَثَ مُحَمَّدًا بِالْحَقِّ لَوْ صَلَّيْتَ هَا هُنَا لأَجْزَأَ عَنْكَ صَلاَةً فِي بَيْتِ الْمَقْدِسِ ‏) . قَالَ أَبُو دَاوُدَ ‏:‏ رَوَاهُ الأَنْصَارِيُّ عَنِ ابْنِ جُرَيْجٍ فَقَالَ جَعْفَرُ بْنُ عَمْرٍو، وَقَالَ عَمْرُو بْنُ حَيَّةَ وَقَالَ أَخْبَرَاهُ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ عَوْفٍ وَعَنْ رِجَالٍ مِنْ أَصْحَابِ النَّبِيِّ صلّى اللّه عليه وسلّم ‏.‏