Hadis Kütüphanesi | مكتبة الحديث

 102. Aksırıp Da "Elhamdülillah" Demeyen Kimse Hakkında

5039- Hazret-i Enes'den demiştir ki:

İki adam Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'in yanında aksırdı da, onlardan birine dua etti, diğerine etmedi. Bunun üzerine:

Ey Allah'ın resulü (sen bu adamların ikisi de aksırdığı halde bunlardan) birine dua ettin, diğerine ise dua etmedin (bunun hikmetini açıklar mısınız)? diye soruldu da, (Hazret-i Peygamber):

" Çünkü bu Allah'a hamd etti (bu yüzden ben de kendisine dua ettim). Diğeri ise Allah'a hamd etmedi" cevabını verdi.

Buharî, edeb 123. 127; Müslim, zühd 53; Tirmizî, edeb 4; İbn Mâce, edeb 20; Darimî istizan 31; Ahmed b. Hanbel, III, 100, 117, 176.

(Bu hadisi Ebû Dâvûd'a rivâyet eden Şeyhlerden) Ahmed: Birine dua ettin (anlamına gelen: şemmette ehadehüma) kelimesini yine aynı manaya gelen) " semette ehadehüma" şeklinde de (işitmiş olabileceğim) söylemiştir.

١٠٢ - بَاب فِيْمَن يَعْطِس وَلَا يَحْمَد الْلَّه

٥٠٣٩ - حَدَّثَنَا أَحْمَد بْن يُوْنُس، ثَنَا زُهَيْر ح، وَحَدَّثَنَا مُحَمَّد بْن كَثِيْر، أَخْبَرَنَا سُفْيَان، الْمَعْنَى قَالَا: ثَنَا سُلَيْمَان الْتَّيْمِي، عَن أَنَس قَال:

عَطَس رَجُلَان عِنْد الْنَّبِي صَلَّى الْلَّه عَلَيْه وَسَلَّم فَشَمَّت أَحَدَهُمَا وَتَرَك الْآخَر قَال: فَقِيْل: يَارَسُوْل الْلَّه، رَجُلَان عَطَسَا فَشَمَّت أَحَدَهُمَا؟ قَال أَحْمَد: أَو فَشَمَّت أَحَدُهُمَا وَتَرَكْت الْآَخِر، فَقَال: (إَن هَذَا حَمِد الْلَّه، وَإَن هَذَا لَم يَحْمَد الْلَّه).

أَبْوَاب الْنَّوْم

 101. (Aksırdıkları Zaman) Gayr-i Müslim Vatandaşlara Nasıl Teşmît (Dua) Yapılır?

5038- (Ebû Bürde'nin) babasından şöyle de(diği rivâyet edil)miştir: Yahudiler kendilerine " yerhamükellah (Allah size merhamet etsin)"

diye dua etmesi ümidiyle Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'in yanında aksırırlardı da (Hazret-i Peygamber onlara):

" Allah size hidâyet versin ve kalbinizi ıslah etsin" diye karşılık verirdi.

Buharî, edeb 126; Tirmizî, edeb 3.

Bab başlığında " gayr-i müslim vatandaş" diye mana verdiğimiz lafzın karşılığı olarak îslâmî ıstılahta;

" zimnî" terimi kullanılır. Kısaca İslâm Devletinde, kendisi için öngörülen hukukî çerçeve içerisinde yaşamayı kabul eden başka dine mensup kişiler demektir.

١٠١ - بَاب كَيْف يُشَمَّت الذِّمِّي؟

٥٠٣٨ - حَدَّثَنَا عُثْمَان بْن أَبِي شَيْبَة، ثَنَا وَكِيْع، ثَنَا سُفْيَان، عَن حَكِيْم بْن الدَّيْلَم، عَن أَبِي بُرْدَة، عَن أَبِيْه قَال:

كَان الْيَهُوْد تَعَاطَس عِنْد الْنَّبِي صَلَّى الْلَّه عَلَيْه وَسَلَّم رَجَاء أَن يَقُوْل لَهُم: يَرْحَمَكُم الْلَّه فَكَان يَقُوْل: (يَهْدِيْكُم الْلَّه وَيُصْلِح بَالَكُم).

 100. Aksıran Kimseye Kaç Defa " Yerhamükellah" Diye Dua Edilir?

5034- Hazret-i Ebû Hüreyre'den şöyle de(diği rivâyet edil)miştir:

" (Din) kardeşine (aksırdığı zaman) üç defaya kadar (yerhamükelah diye) dua et. (Bundan) daha fazla olan aksırmalar ise nezle(den)dir.

(Artık nezleden olduğu anlaşılacağı için duaya devam etmek gerekmez.)"

5035- Said b. Said'den demiştir ki:

Benim kesin bildiğim şu ki; Hazret-i Ebû Hüreyre bu (bir önceki) hadisi Hazret-i Peygamber'den (merfû olarak) mânası ile rivâyet etmiştir. (Lafızlarını rivâyet ettiğini bilmiyorum).

Ebû Dâvûd dedi ki: Sözü geçen hadîsi (lafzıyla birlikte); Ebû Nuaym, Mûsâ b. Kays, Muhammed b. Adan, Said, Ebû Hureyre - senediyle Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'den (merfu olarak) rivâyet etmiştir.

5036- Ubeyd b. Rifâe'z-Züraki'den (rivâyet edildiğine göre) Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur:

" Aksıran (bir müslüman)ı üç defa(ya kadar teşmit (etmeye devam) edersin, (üç defadan fazlasına gelince) eğer teşmit (dua) etmeyi istersen, teşmit (e devam) et. (Ama) istersen (bundan) vazgeç (e bilisin. Yani teşmite devam edip etmemek senin isteğine bağlıdır.)

5037- (İyas b. Seleme'nin) babasından (rivâyet edildiğine göre); Bir adam Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'in yanında aksirmış da Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) ona:

" Yerhamükellah (Allah sana merhamet etsin)" diye dua etmiş. Sonra (adam yine) aksırmış. Bunun üzerine Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem):

" Bu adam nezledir" buyurmuş (ve teşmitten vazgeçmiş.)

Müslim, zühd 55: Tirmizî, edeb 5; İbn Mace, edeb 20, Darimî, istizan 32; Ahmed b. Hanbel IV, 46, 50.

١٠٠ - بَاب كَم مَرَّة يُشَمَّت الْعَاطِس؟

٥٠٣٤ - حَدَّثَنَا مُسَدَّد، ثَنَا يَحْيَى، عَن ابْن عَجْلَان قَال: حَدَّثَنِي سَعِيْد بْن أَبِي سَعِيْد، عَن أَبِي هُرَيْرَة قَال:

شَمِّت أَخَاك ثَلَاثَا، فَمَا زَاد فَهُو زُكَام.

٥٠٣٥ - حَدَّثَنَا عِيْسَى بْن حَمَّاد الْمِصْرِي، أَخْبَرَنَا الْلَّيْث، عَن ابْن عَجْلَان، عَن سَعِيْد بْن أَبِي سَعِيْد عَن أَبِي هُرَيْرَة قَال: لَا أَعْلَمُه إِلَّا أَنَّه رَفَع الْحَدِيْث إِلَى الْنَّبِي صَلَّى الْلَّه عَلَيْه وَسَلَّم بِمَعْنَاه.

قَال أَبُو دَاوُد: رَوَاه أَبُو نُعَيْم عَن مُوْسَى بْن قَيْس، عَن مُحَمَّد بْن عَجْلَان، عَن سَعِيْد، عَن أَبِي هُرَيْرَة عَن الْنَّبِي صَلَّى الْلَّه عَلَيْه وَسَلَّم.

٥٠٣٦ - حَدَّثَنَا هَارُوْن بْن عَبْد الْلَّه، ثَنَا مَالِك بْن إِسْمَاعِيْل، ثَنَا عَبْد الْسَّلَام بْن حَرْب، عَن يَزِيْد بْن عَبْد الْرَّحْمَن، عَن يَحْيَى بْن إِسْحَاق بْن عَبْد الْلَّه بْن أَبِي طَلْحَة، عَن أُمِّه حُمَيْدَة أَو عُبَيْدَة بِنْت عُبَيْد بْن رِفَاعَة الزُّرَقِي عَن أَبِيْهَا،

عَن الْنَّبِي صَلَّى الْلَّه عَلَيْه وَسَلَّم قَال: (تُشْمِت الْعَاطِس ثَلَاثَا، فَإِن شِئْت أَن تُشَمِّتَه فَشَمِّتْه، وَإِن شِئْت فَكُف).

٥٠٣٧ - حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيْم بْن مُوْسَى، أَخْبَرَنَا ابْن أَبِي زَائِدَة، عَن عِكْرِمَة بْن عَمَّار، عَن إِيَاس بْن سَلَمَة بْن الْأَكْوَع، عَن أَبِيْه،

أَن رَجُلَا عَطَس عِنْد الْنَّبِي صَلَّى الْلَّه عَلَيْه وَسَلَّم فَقَال لَه: (يَرْحَمُك الْلَّه) ثُم عَطَس فَقَال الْنَّبِي صَلَّى الْلَّه عَلَيْه وَسَلَّم: (الْرَّجُل مَزْكُوم).