بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ
Rahmân ve Rahîm olan Allah’ın adıyla
51- Yolculuk Sıkıntılarından Dolayı Allah'ın Kolaylıklar Sağlaması
2284- Ebu Umeyye ed Damrî (radıyallahü anh)’nin haber verdiğine göre, bir sefer dönüşü oruçlu iken Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in yanına gelmişti. Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’de ona:
(Biraz bekle de birlikte yemek yiyelim) demişti. O da oruçlu olduğunu söyleyince, Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):
(Gel de yolculuk hakkında sana bilgi vereyim demişti ve şöyle buyurdu:
(Allah yolcudan oruç yükünü kaldırdı namazı da yarıya indirdi.) (İbn Mâce, Sıyam: 12; Tirmizî, Sıyam: 21)
2285-
2286- Enes (radıyallahü anh)’ten rivâyete göre, Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur:
(Allah yolcudan namazın yarısını ve orucu kaldırdı. Hamile ve emziren kadından da orucu kaldırdı.) (İbn Mâce, Sıyam: 12; Tirmizî, Sıyam: 21)
2287- Eyyüb (radıyallahü anh)’tan rivâyete göre, Kuşeyr’den ihtiyar bir adam amcasından naklederek şöyle diyor: Amcam, devesi üzerinde Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in yanına varmış ve Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’de o sırada yemek yemekteymiş. Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):
(Gel yaklaş sen de ye) buyurmuş. Amcam da:
(Ben oruçluyum) demiş. Bunun üzerine Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuş:
(Allah, yolculuk yapandan namazın yarısını ve orucu kaldırmıştır. Hamile ve emziren kadından da yine orucu kaldırmıştır.) (İbn Mâce, Sıyam: 12; Tirmizî, Sıyam: 21)
2288- Enes b. Mâlik (radıyallahü anh)’ten rivâyete göre, şöyle demiştir: Benim için alınan deveye binip Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in yanına gelmiştim. Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) yemek yiyordu beni yemeğine buyur etti. Ben de oruçluyum dedim. Bunun üzerine tekrar şöyle buyurdu:
(Yaklaş yolculuk hakkında sana bir şeyler söyleyeyim; Allah yolcudan orucu ve namazın da yarısını kaldırmıştır.) (İbn Mâce, Sıyam: 12; Tirmizî, Sıyam: 21)
2289- Ebu Kılabe (radıyallahü anh) bir adamdan rivâyet ederek şöyle diyor: Bir ihtiyacım için Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’e geldim yemek yiyordu. Yemeğe beni buyur etti. Ben de oruçluyum dedim. Yine buyurdu ki:
(Gel de oruç tutmaktan sana haber vereyim) dedi. ve şöyle buyurdu:
(Allah yolcudan namazın yarısını ve orucu kaldırmıştır. Hamile ve çocuk emziren kadınlara da oruç tutamıyorlarsa ruhsat vermiştir.) (İbn Mâce, Sıyam: 12; Tirmizî, Sıyam: 21)
2290-
2291- Belharişli bir adam babasından naklederek şöyle diyor: Ben yolcu ve oruçlu idim. Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’in yanına geldim. O yemek yiyordu. (Buyur birlikte yiyelim) dedi. Ben de oruçluyum dedim. Bunun üzerine şöyle buyurdu:
(Gel bilmiyor musun? Orucu, Allah’ın misafirden kaldırdığını?) Ben de:
(Allah yolcudan neyi kaldırmıştır) dedim. Şöyle buyurdu:
(Orucun ve namazın yarısını.) (Sadece Nesâi rivâyet etmiştir.)
2292- Belharişli bir adam babasından naklettiğine göre, şöyle demiştir:
(Yolculuk yapıyorduk bu arada Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in yanına gelmiştik, O yemek yiyordu. Bize de:
(Buyurun yemek yiyelim) dedi. Ben de:
(Oruçluyum) dedim. Bunun üzerine Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) şöyle buyurdu:
(Oruçla alakalı sana bir şeyler haber vereyim:
(Allah yolcudan orucu kaldırmış, namazı da yarıya indirmiştir.) (Sadece Nesâi rivâyet etmiştir.)
2293- Abdullah b. Şıhhîr (radıyallahü anh) babasından naklederek şöyle diyor: Yolculuk yapıyordum Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’in yanına uğradım, oruçlu idim. O da yemek yiyordu buyur etti. Ben de:
(Oruçluyum) dedim. Bunun üzerine şöyle buyurdu:
(Allah’ın yolcudan neyi kaldırdığını biliyor musun?) Ben de:
(Allah yolcudan neyi kaldırmış) dedim. O da:
(Orucu ve namazların yarısını) buyurdu. (Sadece Nesâi rivâyet etmiştir.)
2294- Gaylan (radıyallahü anh)’dan rivâyete göre, şöyle demiştir: Ebu Kılabe ile beraber bir yolculuğa çıkmıştım yemek hazırlandı, ben de oruçluyum dedim. Bunun üzerine şöyle dedi: Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) bir yolculuğa çıkmıştı, yemek hazırlandı ve bir adama:
(Buyur beraberce yiyelim) dedi. O kimse de:
(Ben oruçluyum) dedi. Bunun üzerine Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) şöyle buyurdu:
(Allah yolcudan namazın yarısını ve orucu kaldırmıştır yaklaş ve ye) buyurdu. Ben de yaklaşıp yedim. (Sadece Nesâi rivâyet etmiştir.)
٥١ - باب ذِكْرِ اخْتِلاَفِ مُعَاوِيَةَ بْنِ سَلاَّمٍ وَعَلِيِّ بْنِ الْمُبَارَكِ فِي هَذَا الْحَدِيثِ
٢٢٨٤ - أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ يَزِيدَ بْنِ إِبْرَاهِيمَ الْحَرَّانِيُّ، قَالَ حَدَّثَنَا عُثْمَانُ، قَالَ حَدَّثَنَا مُعَاوِيَةُ، عَنْ يَحْيَى بْنِ أَبِي كَثِيرٍ، عَنْ أَبِي قِلاَبَةَ، أَنَّ أَبَا أُمَيَّةَ الضَّمْرِيَّ، أَخْبَرَهُ أَنَّهُ، أَتَى رَسُولَ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم مِنْ سَفَرٍ وَهُوَ صَائِمٌ فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم ( أَلاَ تَنْتَظِرِ الْغَدَاءَ ) . قَالَ إِنِّي صَائِمٌ . فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم ( تَعَالَ أُخْبِرْكَ عَنِ الصِّيَامِ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ وَضَعَ عَنِ الْمُسَافِرِ الصِّيَامَ وَنِصْفَ الصَّلاَةِ ) .
٢٢٨٥ - أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى، قَالَ حَدَّثَنَا عُثْمَانُ بْنُ عُمَرَ، قَالَ أَنْبَأَنَا عَلِيٌّ، عَنْ يَحْيَى، عَنْ أَبِي قِلاَبَةَ، عَنْ رَجُلٍ، أَنَّ أَبَا أُمَيَّةَ، أَخْبَرَهُ أَنَّهُ، أَتَى النَّبِيَّ صلّى اللّه عليه وسلّم مِنْ سَفَرٍ نَحْوَهُ .
٢٢٨٦ - أَخْبَرَنَا عُمَرُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ التَّلِّ، قَالَ حَدَّثَنَا أَبِي قَالَ، حَدَّثَنَا سُفْيَانُ الثَّوْرِيُّ، عَنْ أَيُّوبَ، عَنْ أَبِي قِلاَبَةَ، عَنْ أَنَسٍ، عَنِ النَّبِيِّ صلّى اللّه عليه وسلّم قَالَ ( إِنَّ اللَّهَ وَضَعَ عَنِ الْمُسَافِرِ نِصْفَ الصَّلاَةِ وَالصَّوْمَ وَعَنِ الْحُبْلَى وَالْمُرْضِعِ ) .
٢٢٨٧ - أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ حَاتِمٍ، قَالَ حَدَّثَنَا حِبَّانُ، قَالَ أَنْبَأَنَا عَبْدُ اللَّهِ، عَنِ ابْنِ عُيَيْنَةَ، عَنْ أَيُّوبَ، عَنْ شَيْخٍ، مِنْ قُشَيْرٍ عَنْ عَمِّهِ، حَدَّثَنَا ثُمَّ، أَلْفَيْنَاهُ فِي إِبِلٍ لَهُ فَقَالَ لَهُ أَبُو قِلاَبَةَ حَدِّثْهُ فَقَالَ الشَّيْخُ حَدَّثَنِي عَمِّي أَنَّهُ ذَهَبَ فِي إِبِلٍ لَهُ فَانْتَهَى إِلَى النَّبِيِّ صلّى اللّه عليه وسلّم وَهُوَ يَأْكُلُ أَوْ قَالَ يَطْعَمُ فَقَالَ ( ادْنُ فَكُلْ أَوْ قَالَ " ادْنُ فَاطْعَمْ " . فَقُلْتُ إِنِّي صَائِمٌ . فَقَالَ " إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ وَضَعَ عَنِ الْمُسَافِرِ شَطْرَ الصَّلاَةِ وَالصِّيَامَ وَعَنِ الْحَامِلِ وَالْمُرْضِعِ ) .
٢٢٨٨ - أَخْبَرَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ عَلِيٍّ، قَالَ حَدَّثَنَا سُرَيْجٌ، قَالَ حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ ابْنُ عُلَيَّةَ، عَنْ أَيُّوبَ، قَالَ حَدَّثَنِي أَبُو قِلاَبَةَ، هَذَا الْحَدِيثَ ثُمَّ قَالَ هَلْ لَكَ فِي صَاحِبِ الْحَدِيثِ فَدَلَّنِي عَلَيْهِ فَلَقِيتُهُ فَقَالَ حَدَّثَنِي قَرِيبٌ لِي يُقَالُ لَهُ أَنَسُ بْنُ مَالِكٍ قَالَ أَتَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم فِي إِبِلٍ كَانَتْ لِي أُخِذَتْ فَوَافَقْتُهُ وَهُوَ يَأْكُلُ فَدَعَانِي إِلَى طَعَامِهِ فَقُلْتُ إِنِّي صَائِمٌ . فَقَالَ ( ادْنُ أُخْبِرْكَ عَنْ ذَلِكَ إِنَّ اللَّهَ وَضَعَ عَنِ الْمُسَافِرِ الصَّوْمَ وَشَطْرَ الصَّلاَةِ ) .
٢٢٨٩ - أَخْبَرَنَا سُوَيْدُ بْنُ نَصْرٍ، قَالَ أَنْبَأَنَا عَبْدُ اللَّهِ، عَنْ خَالِدٍ الْحَذَّاءِ، عَنْ أَبِي قِلاَبَةَ، عَنْ رَجُلٍ، قَالَ أَتَيْتُ النَّبِيَّ صلّى اللّه عليه وسلّم لِحَاجَةٍ فَإِذَا هُوَ يَتَغَدَّى قَالَ ( هَلُمَّ إِلَى الْغَدَاءِ ) . فَقُلْتُ إِنِّي صَائِمٌ . قَالَ ( هَلُمَّ أُخْبِرْكَ عَنِ الصَّوْمِ إِنَّ اللَّهَ وَضَعَ عَنِ الْمُسَافِرِ نِصْفَ الصَّلاَةِ وَالصَّوْمَ وَرَخَّصَ لِلْحُبْلَى وَالْمُرْضِعِ ) .
٢٢٩٠ - أَخْبَرَنَا سُوَيْدُ بْنُ نَصْرٍ، قَالَ أَنْبَأَنَا عَبْدُ اللَّهِ، عَنْ خَالِدٍ الْحَذَّاءِ، عَنْ أَبِي الْعَلاَءِ بْنِ الشِّخِّيرِ، عَنْ رَجُلٍ، نَحْوَهُ .
٢٢٩١ - أَخْبَرَنَا قُتَيْبَةُ، قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو عَوَانَةَ، عَنْ أَبِي بِشْرٍ، عَنْ هَانِئِ بْنِ الشِّخِّيرِ، عَنْ رَجُلٍ، مِنْ بَلْحَرِيشٍ عَنْ أَبِيهِ، قَالَ كُنْتُ مُسَافِرًا فَأَتَيْتُ النَّبِيَّ صلّى اللّه عليه وسلّم وَأَنَا صَائِمٌ وَهُوَ يَأْكُلُ قَالَ ( هَلُمَّ ) . قُلْتُ إِنِّي صَائِمٌ . قَالَ ( تَعَالَ أَلَمْ تَعْلَمْ مَا وَضَعَ اللَّهُ عَنِ الْمُسَافِرِ ) . قُلْتُ وَمَا وَضَعَ عَنِ الْمُسَافِرِ قَالَ ( الصَّوْمَ وَنِصْفَ الصَّلاَةِ ) .
٢٢٩٢ - أَخْبَرَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ سَلاَّمٍ، قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو دَاوُدَ، قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو عَوَانَةَ، عَنْ أَبِي بِشْرٍ، عَنْ هَانِئِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الشِّخِّيرِ، عَنْ رَجُلٍ، مِنْ بَلْحَرِيشٍ عَنْ أَبِيهِ، قَالَ كُنَّا نُسَافِرُ مَا شَاءَ اللَّهُ فَأَتَيْنَا رَسُولَ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم وَهُوَ يَطْعَمُ فَقَالَ ( هَلُمَّ فَاطْعَمْ ) . فَقُلْتُ إِنِّي صَائِمٌ . فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم ( أُحَدِّثُكُمْ عَنِ الصِّيَامِ إِنَّ اللَّهَ وَضَعَ عَنِ الْمُسَافِرِ الصَّوْمَ وَشَطْرَ الصَّلاَةِ ) .
٢٢٩٣ - أَخْبَرَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ عَبْدِ الْكَرِيمِ، قَالَ حَدَّثَنَا سَهْلُ بْنُ بَكَّارٍ، قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو عَوَانَةَ، عَنْ أَبِي بِشْرٍ، عَنْ هَانِئِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الشِّخِّيرِ، عَنْ أَبِيهِ، قَالَ كُنْتُ مُسَافِرًا فَأَتَيْتُ النَّبِيَّ صلّى اللّه عليه وسلّم وَهُوَ يَأْكُلُ وَأَنَا صَائِمٌ فَقَالَ ( هَلُمَّ ) . قُلْتُ إِنِّي صَائِمٌ . قَالَ ( أَتَدْرِي مَا وَضَعَ اللَّهُ عَنِ الْمُسَافِرِ ) . قُلْتُ وَمَا وَضَعَ اللَّهُ عَنِ الْمُسَافِرِ قَالَ ( الصَّوْمَ وَشَطْرَ الصَّلاَةِ ) .
٢٢٩٤ - أَخْبَرَنَا أَحْمَدُ بْنُ سُلَيْمَانَ، قَالَ حَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ، قَالَ أَنْبَأَنَا إِسْرَائِيلُ، عَنْ مُوسَى، - هُوَ ابْنُ أَبِي عَائِشَةَ - عَنْ غَيْلاَنَ، قَالَ خَرَجْتُ مَعَ أَبِي قِلاَبَةَ فِي سَفَرٍ فَقَرَّبَ طَعَامًا فَقُلْتُ إِنِّي صَائِمٌ . فَقَالَ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم خَرَجَ فِي سَفَرٍ فَقَرَّبَ طَعَامًا فَقَالَ لِرَجُلٍ ( ادْنُ فَاطْعَمْ ) . قَالَ إِنِّي صَائِمٌ . قَالَ ( إِنَّ اللَّهَ وَضَعَ عَنِ الْمُسَافِرِ نِصْفَ الصَّلاَةِ وَالصِّيَامَ فِي السَّفَرِ ) . فَادْنُ فَاطْعَمْ فَدَنَوْتُ فَطَعِمْتُ .