Hadis Kütüphanesi | مكتبة الحديث

 12- Kadın Erkek Yerine Hac Yapabilir Mi?

2653- Abdullah b. Abbâs (radıyallahü anh)’tan rivâyete göre, şöyle demiştir: Fadl b. Abbâs, Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’in binitinde idi. Has’am kabilesinden bir kadın gelerek, Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’e fetva sormaya gelmişti. Bu sırada Fadl ile kadın birbirine bakışmaya başladı. Bunun üzerine Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem), Fadl’ın yüzünü diğer tarafa çevirdi. Kadın:

(Ey Allah’ın Rasûlü! Allah’ın kullarına farz kıldığı hac babama da farz oldu fakat babam binite binecek durumda değildir. Onun yerine ben hac yapabilir miyim?) diye sordu. Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’de:

(Evet yapabilirsin) buyurmuştu. Bu olay veda haccında olmuştu. (Ebû Dâvûd, Menasik: 26)

2654- İbn Abbâs (radıyallahü anh) naklediyor: Has’am kabilesinden bir kadın veda haccında fetva sormak üzere Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in yanına geldi. Fadl b. Abbâs’ta Peygamberin binitinde beraberdi. Kadın:

(Ey Allah’ın Rasûlü! Allah’ın kullarına farz kıldığı hac ihtiyar olan babama da farz oldu. Bineğe binebilecek durumda değildir. Ben onun yerine haccetsem borcu ondan düşmüş olur mu?) diye sordu. Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

(Evet olur) buyurdu. Bu sırada binitin arkasında bulunan Fadl b. Abbâs kadına bakıyordu, kadın oldukça güzeldi. Bunun üzerine Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) Fadl’ın yüzünü öbür tarafa çevirdi. (Ebû Dâvûd, Menasik: 26; Dârimi, Hac: 23)

١٢ - باب حَجِّ الْمَرْأَةِ عَنِ الرَّجُلِ

٢٦٥٣ - أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ سَلَمَةَ، وَالْحَارِثُ بْنُ مِسْكِينٍ، قِرَاءَةً عَلَيْهِ وَأَنَا أَسْمَعُ، عَنِ ابْنِ الْقَاسِمِ، قَالَ حَدَّثَنِي مَالِكٌ، عَنِ ابْنِ شِهَابٍ، عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ يَسَارٍ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبَّاسٍ، قَالَ كَانَ الْفَضْلُ بْنُ عَبَّاسٍ رَدِيفَ رَسُولِ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم فَجَاءَتْهُ امْرَأَةٌ مِنْ خَثْعَمَ تَسْتَفْتِيهِ وَجَعَلَ الْفَضْلُ يَنْظُرُ إِلَيْهَا وَتَنْظُرُ إِلَيْهِ وَجَعَلَ رَسُولُ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم يَصْرِفُ وَجْهَ الْفَضْلِ إِلَى الشِّقِّ الآخَرِ فَقَالَتْ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّ فَرِيضَةَ اللَّهِ فِي الْحَجِّ عَلَى عِبَادِهِ أَدْرَكَتْ أَبِي شَيْخًا كَبِيرًا لاَ يَسْتَطِيعُ أَنْ يَثْبُتَ عَلَى الرَّاحِلَةِ أَفَأَحُجُّ عَنْهُ قَالَ ‏(‏ نَعَمْ ‏)‏ ‏.‏ وَذَلِكَ فِي حَجَّةِ الْوَدَاعِ ‏.‏

٢٦٥٤ - أَخْبَرَنَا أَبُو دَاوُدَ، قَالَ حَدَّثَنَا يَعْقُوبُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ، قَالَ حَدَّثَنَا أَبِي، عَنْ صَالِحِ بْنِ كَيْسَانَ، عَنِ ابْنِ شِهَابٍ، أَنَّ سُلَيْمَانَ بْنَ يَسَارٍ، أَخْبَرَهُ أَنَّ ابْنَ عَبَّاسٍ أَخْبَرَهُ أَنَّ امْرَأَةً مِنْ خَثْعَمَ اسْتَفْتَتْ رَسُولَ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم فِي حَجَّةِ الْوَدَاعِ وَالْفَضْلُ بْنُ عَبَّاسٍ رَدِيفُ رَسُولِ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم فَقَالَتْ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّ فَرِيضَةَ اللَّهِ فِي الْحَجِّ عَلَى عِبَادِهِ أَدْرَكَتْ أَبِي شَيْخًا كَبِيرًا لاَ يَسْتَوِي عَلَى الرَّاحِلَةِ فَهَلْ يَقْضِي عَنْهُ أَنْ أَحُجَّ عَنْهُ فَقَالَ لَهَا رَسُولُ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم ‏(‏ نَعَمْ ‏)‏ ‏.‏ فَأَخَذَ الْفَضْلُ بْنُ عَبَّاسٍ يَلْتَفِتُ إِلَيْهَا وَكَانَتِ امْرَأَةً حَسْنَاءَ وَأَخَذَ رَسُولُ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم الْفَضْلَ فَحَوَّلَ وَجْهَهُ مِنَ الشِّقِّ الآخَرِ ‏.‏

 11- Hac Da Diğer Borçlar Gibi Bir Borçtur

2650- Abdullah b. Zübeyr (radıyallahü anh) anlatıyor: Has’am kabilesinden bir adam Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’e gelerek; (Babam çok ihtiyar biridir. Bir binite binip yolculuk yapabilecek durumda değildir. Kendisine de hac farz olmuş durumda, onun yerine ben hac etsem olur mu?) diye sordu. Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem):

(Babanın büyük oğlu sen misin?) diye sordu. Adam:

(Evet) deyince, Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem):

(Babanın borcu olsa sen onu öder miydin?) deyince, adam:

(Evet) dedi. Bunun üzerine Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’de:

(Öyleyse onun yerine sen hac yap) buyurdu. (Tirmizî, Hac: 85; Buhârî, Muhsar ve Cezaü’s Sayd: 34)

2651- İbn Abbâs (radıyallahü anh) anlatıyor: Adamın biri Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’e gelerek:

(Ey Allah’ın Rasûlü! Babam haccedemeden öldü. Onun yerine ben haccedebilir miyim?) diye sordu. Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’de:

(Babanın bir borcu olsa onu sen öder miydin? Ne dersin?) dedi. Adam:

(Evet) deyince, Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

(Allah’a olan borç ödenmeye daha layıktır) buyurdu. (Tirmizî, Hac: 85; Buhârî, Muhsar ve Cezaü’s Sayd: 34)

2652- Yine İbn Abbâs (radıyallahü anh) anlatıyor: Bir adam Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’e gelerek:

(Babama hac farz oldu fakat o çok yaşlı olup binite binemez, binite bağlasam da öleceğinden korkuyorum. Onun yerine ben hac yapabilir miyim?) diye sordu. Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’de:

(Babanın bir borcu olsa öder miydin?) buyurdu. Adam:

(Evet) deyince, Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’de:

(Öyleyse babanın yerine hac yap) buyurdular. (Tirmizî, Hac: 85; Buhârî, Muhsar ve Cezaü’s Sayd: 34)

١١ - باب تَشْبِيهِ قَضَاءِ الْحَجِّ بِقَضَاءِ الدَّيْنِ

٢٦٥٠ - أَخْبَرَنَا إِسْحَاقُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ، قَالَ أَنْبَأَنَا جَرِيرٌ، عَنْ مَنْصُورٍ، عَنْ مُجَاهِدٍ، عَنْ يُوسُفَ بْنِ الزُّبَيْرِ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الزُّبَيْرِ، قَالَ جَاءَ رَجُلٌ مِنْ خَثْعَمَ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم فَقَالَ إِنَّ أَبِي شَيْخٌ كَبِيرٌ لاَ يَسْتَطِيعُ الرُّكُوبَ وَأَدْرَكَتْهُ فَرِيضَةُ اللَّهِ فِي الْحَجِّ فَهَلْ يُجْزِئُ أَنْ أَحُجَّ عَنْهُ قَالَ ‏(‏ آنْتَ أَكْبَرُ وَلَدِهِ ‏)‏ ‏.‏ قَالَ نَعَمْ ‏.‏ قَالَ ‏(‏ أَرَأَيْتَ لَوْ كَانَ عَلَيْهِ دَيْنٌ أَكُنْتَ تَقْضِيهِ ‏)‏ ‏.‏ قَالَ نَعَمْ ‏.‏ قَالَ ‏(‏ فَحُجَّ عَنْهُ ‏)‏ ‏.‏

٢٦٥١ - أَخْبَرَنَا أَبُو عَاصِمٍ، خُشَيْشُ بْنُ أَصْرَمَ النَّسَائِيُّ عَنْ عَبْدِ الرَّزَّاقِ، قَالَ أَنْبَأَنَا مَعْمَرٌ، عَنِ الْحَكَمِ بْنِ أَبَانَ، عَنْ عِكْرِمَةَ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ، قَالَ قَالَ رَجُلٌ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّ أَبِي مَاتَ وَلَمْ يَحُجَّ أَفَأَحُجُّ عَنْهُ قَالَ ‏(‏ أَرَأَيْتَ لَوْ كَانَ عَلَى أَبِيكَ دَيْنٌ أَكُنْتَ قَاضِيَهُ ‏)‏ ‏.‏ قَالَ نَعَمْ ‏.‏ قَالَ ‏(‏ فَدَيْنُ اللَّهِ أَحَقُّ ‏)‏ ‏.‏

٢٦٥٢ - أَخْبَرَنَا مُجَاهِدُ بْنُ مُوسَى، عَنْ هُشَيْمٍ، عَنْ يَحْيَى بْنِ أَبِي إِسْحَاقَ، عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ يَسَارٍ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبَّاسٍ، أَنَّ رَجُلاً، سَأَلَ النَّبِيَّ صلّى اللّه عليه وسلّم أَنَّ أَبِي أَدْرَكَهُ الْحَجُّ وَهُوَ شَيْخٌ كَبِيرٌ لاَ يَثْبُتُ عَلَى رَاحِلَتِهِ فَإِنْ شَدَدْتُهُ خَشِيتُ أَنْ يَمُوتَ أَفَأَحُجُّ عَنْهُ قَالَ ‏(‏ أَرَأَيْتَ لَوْ كَانَ عَلَيْهِ دَيْنٌ فَقَضَيْتَهُ أَكَانَ مُجْزِئًا ‏)‏ ‏.‏ قَالَ نَعَمْ ‏.‏ قَالَ ‏(‏ فَحُجَّ عَنْ أَبِيكَ ‏)‏ ‏.‏

 10- Umre Yapamayacak Durumda Olanın Yerine Başka Biri Umre Yapabilir Mi?

2649- Ebu Rezîn el Ukaylî (radıyallahü anh)’den rivâyete göre, şöyle demiştir: Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’e:

(Ey Allah’ın Rasûlü! Babam yaşlı bir kimse olup, ne hac ne umre nede yolculuk yapabilecek durumdadır. Ne yapmalıyım) diye sordu. Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’de:

(Öyleyse babanın yerine sen hac ve umre yapıver) buyurdu. (Tirmizî, Hac: 85; Buhârî, Muhsar ve Cezaü’s Sayd: 34)

١٠ - باب الْعُمْرَةِ عَنِ الرَّجُلِ الَّذِي، لاَ يَسْتَطِيعُ

٢٦٤٩ - أَخْبَرَنَا إِسْحَاقُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ، قَالَ أَنْبَأَنَا وَكِيعٌ، قَالَ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، عَنِ النُّعْمَانِ بْنِ سَالِمٍ، عَنْ عَمْرِو بْنِ أَوْسٍ، عَنْ أَبِي رَزِينٍ الْعُقَيْلِيِّ، أَنَّهُ قَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّ أَبِي شَيْخٌ كَبِيرٌ لاَ يَسْتَطِيعُ الْحَجَّ وَلاَ الْعُمْرَةَ وَالظَّعْنَ ‏.‏ قَالَ ‏(‏ حُجَّ عَنْ أَبِيكَ وَاعْتَمِرْ ‏)‏ ‏.‏