بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ
Rahmân ve Rahîm olan Allah’ın adıyla
26- Kertenkele Yenilir Mi?
4331- İbn Ömer (radıyallahü anh)’den rivâyete göre, Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) minberde iken bir adam kertenkele hakkında sordu, Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’de:
(Onu ne yerim ne de haram kılarım) buyurdu. (Tirmizî, Etıme: 3; Buhârî, Zebaih: 33)
4332- İbn Ömer (radıyallahü anh)’den rivâyete göre, bir adam:
(Ey Allah'ın Rasûlü kertenkele hakkında ne dersin?) diye sordu. Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’de:
(Onu ne yerim ne de haram kılarım) buyurdu. (Tirmizî, Etıme: 3; Buhârî, Zebaih: 33)
4333- Halid b. velid (radıyallahü anh)’ten rivâyete göre, Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’e kızartılmış bir kertenkele getirilip önüne koydular. Ondan yemek için elini uzatınca orada bulunanlardan biri, (Ey Allah'ın Rasûlü! O kertenkele etidir) dedi. Bunun üzerine Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) hemen elini çekti. Bunun üzerine Halid b. velid:
(Kertenkele eti haram mıdır?) diye sordu. Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem):
(Hayır fakat bizim bölgede olmadığı için ondan pek hoşlanmıyorum) buyurdu. Halid kertenkeleyi yemeye başladı, Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’de ona bakıyordu. (Müslim, Sayd: 7; Dârimi, Sayd: 8)
4334- İbn Abbâs (radıyallahü anh)’ın haber verdiğine göre, Halid b. velid şöyle anlatıyor. Ben Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) ile birlikte teyzesi Haris’in kızı Meymune’ye gittiler. Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in önüne kertenkele eti kondu Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) bilmeden hiç bir şey yemezdi. Oradaki kadınlardan bazıları Meymune’ye: Bu yemeğin ne yemeği olduğunu Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’e söylemeyecek misin? dediler. Meymune de o yemeğin kertenkele eti olduğunu söyledi. Bunun üzerine Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) onu yemedi. Halid diyor ki:
(Rasûlüllah sallallahü aleyhi ve sellem)’e sordum o haram mıdır?) O da:
(Hayır fakat bizim bölgede olmadığı ve yenmediği için ben ondan hoşlanmıyorum) dedi. Halid şöyle diyor:
(Haram olmadığını duyunca kendime cesaret geldi ve ondan yedim Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’de bana bakıyordu.) (Müslim, Sayd: 7; Dârimi, Sayd: 8)
4335- İbn Abbâs (radıyallahü anh)’tan rivâyete göre, şöyle demiştir: Teyzem Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’e kurutulmuş yoğurt (keş) ve yağla birlikte kertenkele göndermişti. Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) keş ve yağdan yedi. Kertenkeleden hoşlanmadığı için yemedi. Fakat kertenkele Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in sofrasında yendi haram olsaydı O’nun sofrasında yenmezdi. (Ebû Dâvûd, Etıme: 28; Müslim, Sayd: 7)
4336- İbn Abbâs (radıyallahü anh)’tan rivâyete göre, kendisine kertenkele etinden soruldu da şöyle cevap verdi: Ümmü Hufeyd (radıyallahü anha), Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’e yağ, keş ve kertenkele hediye etmişti. Yağ ve keşten yedi ve kertenkeleyi hoşlanmadığı için yemedi. Eğer o haram olsaydı Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in sofrasında yenmezdi ve onun yenmesini de emretmezdi.) (Ebû Dâvûd, Etıme: 28; Müslim, Sayd: 7)
4337- Sabit b. Yezid el Ensarî (radıyallahü anh)’den rivâyete göre, şöyle demiştir: Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) ile birlikte bir yolculuğa çıkmıştık bir yerde konakladık. Oradakilerden bir kısmı kertenkele yakaladılar. Ben de kertenkelenin birini kızartıp Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’e getirdim. Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) bir çubuk alarak kertenkelenin parmaklarını saymaya başladı ve şöyle dedi:
(İsrailoğullarından bir toplum bir çeşit hayvana döndürülmüştü, bilmiyorum o hayvan hangisidir?) Ben de:
(Ey Allah'ın Rasûlü! insanlar bunu yiyorlar dedim. Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’de ne yenilmesini emretti ne de yasakladı. (Ebû Dâvûd, Etıme: 28; İbn Mâce, Sayd: 16)
4338- Adiy b. Sabit (radıyallahü anh)’ten rivâyete göre, şöyle demiştir: Zeyd b. vehb’ten işittim. Sabit b. vedia’dan şöyle naklediyordu:
(Bir adam, Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’e kertenkele getirmişti. Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) ona bakıp inceledi ve:
(Bir toplum insan şeklinden hayvana döndürülmüştü, onlara ne yapıldığı bilinmiyor. Bilmiyorum belki bu da onlardandır.) (Ebû Dâvûd, Etıme: 28; İbn Mâce, Sayd: 16)
4339- Sabit b. vedia (radıyallahü anh)’dan rivâyete göre, bir adam Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’e bir kertenkele getirmişti. Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):
(Bir toplum şeklen değiştirilmişti) buyurdu. Allah en iyisini bilendir. (Ebû Dâvûd, Etıme: 28; İbn Mâce, Sayd: 16)
٢٦ - باب الضَّبِّ
٤٣٣١ - أَخْبَرَنَا قُتَيْبَةُ، قَالَ حَدَّثَنَا مَالِكٌ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ دِينَارٍ، عَنِ ابْنِ عُمَرَ، أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم وَهُوَ عَلَى الْمِنْبَرِ سُئِلَ عَنِ الضَّبِّ فَقَالَ ( لاَ آكُلُهُ وَلاَ أُحَرِّمُهُ ) .
٤٣٣٢ - أَخْبَرَنَا قُتَيْبَةُ، عَنْ مَالِكٍ، عَنْ نَافِعٍ، وَعَبْدِ اللَّهِ بْنِ دِينَارٍ، عَنِ ابْنِ عُمَرَ، أَنَّ رَجُلاً، قَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ مَا تَرَى فِي الضَّبِّ قَالَ ( لَسْتُ بِآكِلِهِ وَلاَ مُحَرِّمِهِ ) .
٤٣٣٣ - أَخْبَرَنَا كَثِيرُ بْنُ عُبَيْدٍ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ حَرْبٍ، عَنِ الزُّبَيْدِيِّ، قَالَ أَخْبَرَنِي الزُّهْرِيُّ، عَنْ أَبِي أُمَامَةَ بْنِ سَهْلٍ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبَّاسٍ، عَنْ خَالِدِ بْنِ الْوَلِيدِ، أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم أُتِيَ بِضَبٍّ مَشْوِيٍّ فَقُرِّبَ إِلَيْهِ فَأَهْوَى إِلَيْهِ بِيَدِهِ لِيَأْكُلَ مِنْهُ قَالَ لَهُ مَنْ حَضَرَ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّهُ لَحْمُ ضَبٍّ . فَرَفَعَ يَدَهُ عَنْهُ فَقَالَ لَهُ خَالِدُ بْنُ الْوَلِيدِ يَا رَسُولَ اللَّهِ أَحَرَامٌ الضَّبُّ قَالَ ( لاَ وَلَكِنْ لَمْ يَكُنْ بِأَرْضِ قَوْمِي فَأَجِدُنِي أَعَافُهُ ) . فَأَهْوَى خَالِدٌ إِلَى الضَّبِّ فَأَكَلَ مِنْهُ وَرَسُولُ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم يَنْظُرُ .
٤٣٣٤ - أَخْبَرَنَا أَبُو دَاوُدَ، قَالَ حَدَّثَنَا يَعْقُوبُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ، قَالَ حَدَّثَنَا أَبِي، عَنْ صَالِحٍ، عَنِ ابْنِ شِهَابٍ، عَنْ أَبِي أُمَامَةَ بْنِ سَهْلٍ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ، أَنَّهُ أَخْبَرَهُ أَنَّ خَالِدَ بْنَ الْوَلِيدِ أَخْبَرَهُ أَنَّهُ، دَخَلَ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم عَلَى مَيْمُونَةَ بِنْتِ الْحَارِثِ - وَهِيَ خَالَتُهُ - فَقُدِّمَ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم لَحْمُ ضَبٍّ - وَكَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم لاَ يَأْكُلُ شَيْئًا حَتَّى يَعْلَمَ مَا هُوَ - فَقَالَ بَعْضُ النِّسْوَةِ أَلاَ تُخْبِرْنَ رَسُولَ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم مَا يَأْكُلُ فَأَخْبَرَتْهُ أَنَّهُ لَحْمُ ضَبٍّ فَتَرَكَهُ قَالَ خَالِدٌ سَأَلْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم أَحَرَامٌ هُوَ قَالَ ( لاَ وَلَكِنَّهُ طَعَامٌ لَيْسَ فِي أَرْضِ قَوْمِي فَأَجِدُنِي أَعَافُهُ ) . قَالَ خَالِدٌ فَاجْتَرَرْتُهُ إِلَىَّ فَأَكَلْتُهُ وَرَسُولُ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم يَنْظُرُ . وَحَدَّثَهُ ابْنُ الأَصَمِّ عَنْ مَيْمُونَةَ وَكَانَ فِي حَجْرِهَا .
٤٣٣٥ - أَخْبَرَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ مَسْعُودٍ، قَالَ حَدَّثَنَا خَالِدٌ، قَالَ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، عَنْ أَبِي بِشْرٍ، عَنْ سَعِيدِ بْنِ جُبَيْرٍ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ، قَالَ أَهْدَتْ خَالَتِي إِلَى رَسُولِ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم أَقِطًا وَسَمْنًا وَأَضُبًّا فَأَكَلَ مِنَ الأَقِطِ وَالسَّمْنِ وَتَرَكَ الأَضُبَّ تَقَذُّرًا وَأُكِلَ عَلَى مَائِدَةِ رَسُولِ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم وَلَوْ كَانَ حَرَامًا مَا أُكِلَ عَلَى مَائِدَةِ رَسُولِ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم .
٤٣٣٦ - أَخْبَرَنَا زِيَادُ بْنُ أَيُّوبَ، قَالَ حَدَّثَنَا هُشَيْمٌ، قَالَ أَنْبَأَنَا أَبُو بِشْرٍ، عَنْ سَعِيدِ بْنِ جُبَيْرٍ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ، أَنَّهُ سُئِلَ عَنْ أَكْلِ الضِّبَابِ، فَقَالَ أَهْدَتْ أُمُّ حُفَيْدٍ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم سَمْنًا وَأَقِطًا وَأَضُبًّا فَأَكَلَ مِنَ السَّمْنِ وَالأَقِطِ وَتَرَكَ الضِّبَابَ تَقَذُّرًا لَهُنَّ فَلَوْ كَانَ حَرَامًا مَا أُكِلَ عَلَى مَائِدَةِ رَسُولِ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم وَلاَ أَمَرَ بِأَكْلِهِنَّ .
٤٣٣٧ - أَخْبَرَنَا سُلَيْمَانُ بْنُ مَنْصُورٍ الْبَلْخِيُّ، قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو الأَحْوَصِ، سَلاَّمُ بْنُ سُلَيْمٍ عَنْ حُصَيْنٍ، عَنْ زَيْدِ بْنِ وَهْبٍ، عَنْ ثَابِتِ بْنِ يَزِيدَ الأَنْصَارِيِّ، قَالَ كُنَّا مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم فِي سَفَرٍ فَنَزَلْنَا مَنْزِلاً فَأَصَابَ النَّاسُ ضِبَابًا فَأَخَذْتُ ضَبًّا فَشَوَيْتُهُ ثُمَّ أَتَيْتُ بِهِ النَّبِيَّ صلّى اللّه عليه وسلّم فَأَخَذَ عُودًا يَعُدُّ بِهِ أَصَابِعَهُ ثُمَّ قَالَ ( إِنَّ أُمَّةً مِنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ مُسِخَتْ دَوَابَّ فِي الأَرْضِ وَإِنِّي لاَ أَدْرِي أَىُّ الدَّوَابِّ هِيَ ) . قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّ النَّاسَ قَدْ أَكَلُوا مِنْهَا - قَالَ - فَمَا أَمَرَ بِأَكْلِهَا وَلاَ نَهَى .
٤٣٣٨ - أَخْبَرَنَا عَمْرُو بْنُ يَزِيدَ، قَالَ حَدَّثَنَا بَهْزُ بْنُ أَسَدٍ، قَالَ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، قَالَ حَدَّثَنِي عَدِيُّ بْنُ ثَابِتٍ، قَالَ سَمِعْتُ زَيْدَ بْنَ وَهْبٍ، يُحَدِّثُ عَنْ ثَابِتِ بْنِ وَدِيعَةَ، قَالَ جَاءَ رَجُلٌ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم بِضَبٍّ فَجَعَلَ يَنْظُرُ إِلَيْهِ وَيُقَلِّبُهُ وَقَالَ ( إِنَّ أُمَّةً مُسِخَتْ لاَ يُدْرَى مَا فَعَلَتْ وَإِنِّي لاَ أَدْرِي لَعَلَّ هَذَا مِنْهَا ) .
٤٣٣٩ - أَخْبَرَنَا عَمْرُو بْنُ عَلِيٍّ، قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ، قَالَ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، عَنِ الْحَكَمِ، عَنْ زَيْدِ بْنِ وَهْبٍ، عَنِ الْبَرَاءِ بْنِ عَازِبٍ، عَنْ ثَابِتِ بْنِ وَدِيعَةَ، أَنَّ رَجُلاً، أَتَى النَّبِيَّ صلّى اللّه عليه وسلّم بِضَبٍّ فَقَالَ ( إِنَّ أُمَّةً مُسِخَتْ وَاللَّهُ أَعْلَمُ ) .