Hadis Kütüphanesi | مكتبة الحديث

 9- Hüküm Verirken Kıyastan ve Benzeri Şeylerden İstifade Etmek

5406- Fadl b. Abbâs (radıyallahü anh)’tan rivâyete göre, şöyle demiştir: Kurban bayramı sabahı Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in binitinin arkasında idim. Has’am kabilesinden bir kadın gelerek şöyle demişti:

(Allah’ın kullarına farz kıldığı hac ibadeti babama çok ihtiyar durumda ulaştı, binite binemez ancak yatarak gidip gelebilir. Onun yerine ben hac görevini yapabilir miyim?) Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’de:

(Evet, onun yerine sen haccedebilirsin çünkü borcu olsa nasıl ödeyeceksen haccını da yaparsın) buyurdu. (Ebû Dâvûd, Menasik: 26; Dârimi, Menasik: 23)

5407- İbn Abbâs (radıyallahü anh)’tan rivâyete göre, Has’am kabilesinden bir kadın Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’den fetva almak için yanına geldi. Fadl da Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’in devesinin arkasında idi, kadın şöyle dedi:

(Ey Allah'ın Rasûlü! Allah’ın kullarına farz kıldığı hac babama çok ihtiyar halindeyken ulaştı. Binit üzerinde duracak hali yoktur, onun yerine benim haccetmem caiz olur mu?) Mahmud diyor ki:

(Ben onun yerine haccedebilir miyim?) diye sordu. Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’de o kadına:

(Evet yapabilirsin) buyurdu. (Ebû Dâvûd, Menasik: 26; Dârimi, Menasik: 23)

5408- İbn Abbâs (radıyallahü anh)’tan rivâyete göre, şöyle demiştir: Fadl b. Abbâs Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in binitinin arkasında idi. Has’am kabilesinden bir kadın fetva sormak üzere geldi. Fadl da o kadına bakmaya başladı kadın da Fadl’a bakıyordu. Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem), Fadl’ın yüzünü diğer tarafa çevirdi. Kadın şöyle dedi:

(Ey Allah'ın Rasûlü! Allah’ın kullarına farz kıldığı hac ibadeti babama çok ihtiyar yaşında iken ulaşmış durumda, binit üzerinde durma imkanı yoktur. Onun adına ben haccedebilir miyim?) Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’de:

(Evet haccedebilirsin) buyurdu. Bu olay veda haccında olmuştu. (Ebû Dâvûd, Menasik: 26; Dârimi, Menasik: 23)

5409- İbn Abbâs (radıyallahü anh)’ın haber verdiğine göre, Has’am kabilesinden bir kadın şöyle dedi:

(Allah’ın kullarına farz kıldığı hac ibadeti babama çok ihtiyar yaşında iken ulaştı, binit üzerinde duracak halde değildir. Onun yerine ben haccedebilir miyim?) Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem), o kadına:

(Evet haccedebilirsin) buyurdu. Fadl o güzel kadına bakmaya başladı. Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’de Fadl’ın başını diğer tarafa çeviriyordu. (Ebû Dâvûd, Menasik: 26; Dârimi, Menasik: 23)

٩ - باب الْحُكْمِ بِالتَّشْبِيهِ وَالتَّمْثِيلِ وَذِكْرِ الاِخْتِلاَفِ عَلَى الْوَلِيدِ بْنِ مُسْلِمٍ فِي حَدِيثِ ابْنِ عَبَّاسٍ

٥٤٠٦ - أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ هَاشِمٍ، عَنِ الْوَلِيدِ، عَنِ الأَوْزَاعِيِّ، عَنِ الزُّهْرِيِّ، عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ يَسَارٍ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ، عَنِ الْفَضْلِ بْنِ عَبَّاسٍ، أَنَّهُ كَانَ رَدِيفَ رَسُولِ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم غَدَاةَ النَّحْرِ فَأَتَتْهُ امْرَأَةٌ مِنْ خَثْعَمٍ فَقَالَتْ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّ فَرِيضَةَ اللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ فِي الْحَجِّ عَلَى عِبَادِهِ أَدْرَكَتْ أَبِي شَيْخًا كَبِيرًا لاَ يَسْتَطِيعُ أَنْ يَرْكَبَ إِلاَّ مُعْتَرِضًا أَفَأَحُجُّ عَنْهُ قَالَ ‏(‏ نَعَمْ حُجِّي عَنْهُ فَإِنَّهُ لَوْ كَانَ عَلَيْهِ دَيْنٌ قَضَيْتِيهِ ‏)‏‏.‏

٥٤٠٧ - أَخْبَرَنِي عَمْرُو بْنُ عُثْمَانَ، قَالَ حَدَّثَنَا الْوَلِيدُ، عَنِ الأَوْزَاعِيِّ، قَالَ أَخْبَرَنِي ابْنُ شِهَابٍ، ح وَأَخْبَرَنِي مَحْمُودُ بْنُ خَالِدٍ، قَالَ حَدَّثَنَا عُمَرُ، عَنِ الأَوْزَاعِيِّ، حَدَّثَنِي الزُّهْرِيُّ، عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ يَسَارٍ، أَنَّ ابْنَ عَبَّاسٍ، أَخْبَرَهُ أَنَّ امْرَأَةً مِنْ خَثْعَمٍ اسْتَفْتَتْ رَسُولَ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم وَالْفَضْلُ رَدِيفُ رَسُولِ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم فَقَالَتْ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّ فَرِيضَةَ اللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ فِي الْحَجِّ عَلَى عِبَادِهِ أَدْرَكَتْ أَبِي شَيْخًا كَبِيرًا لاَ يَسْتَطِيعُ أَنْ يَسْتَوِيَ عَلَى الرَّاحِلَةِ فَهَلْ يُجْزِئُ قَالَ مَحْمُودٌ فَهَلْ يَقْضِي - أَنْ أَحُجَّ عَنْهُ فَقَالَ لَهَا ‏(‏ نَعَمْ ‏)‏‏.‏ قَالَ أَبُو عَبْدِ الرَّحْمَنِ وَقَدْ رَوَى هَذَا الْحَدِيثَ غَيْرُ وَاحِدٍ عَنِ الزُّهْرِيِّ فَلَمْ يَذْكُرْ فِيهِ مَا ذَكَرَ الْوَلِيدُ بْنُ مُسْلِمٍ‏.‏

٥٤٠٨ - قَالَ الْحَارِثُ بْنُ مِسْكِينٍ قِرَاءَةً عَلَيْهِ وَأَنَا أَسْمَعُ، عَنِ ابْنِ الْقَاسِمِ، حَدَّثَنِي مَالِكٌ، عَنِ ابْنِ شِهَابٍ، عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ يَسَارٍ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبَّاسٍ، قَالَ كَانَ الْفَضْلُ بْنُ عَبَّاسٍ رَدِيفَ رَسُولِ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم فَجَاءَتْهُ امْرَأَةٌ مِنْ خَثْعَمٍ تَسْتَفْتِيهِ فَجَعَلَ الْفَضْلُ يَنْظُرُ إِلَيْهَا وَتَنْظُرُ إِلَيْهِ وَجَعَلَ رَسُولُ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم يَصْرِفُ وَجْهَ الْفَضْلِ إِلَى الشِّقِّ الآخَرِ فَقَالَتْ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّ فَرِيضَةَ اللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ عَلَى عِبَادِهِ فِي الْحَجِّ أَدْرَكَتْ أَبِي شَيْخًا كَبِيرًا لاَ يَسْتَطِيعُ أَنْ يَثْبُتَ عَلَى الرَّاحِلَةِ أَفَأَحُجُّ عَنْهُ قَالَ ‏(‏ نَعَمْ ‏)‏‏.‏ وَذَلِكَ فِي حَجَّةِ الْوَدَاعِ‏.‏

٥٤٠٩ - أَخْبَرَنَا أَبُو دَاوُدَ، قَالَ حَدَّثَنَا يَعْقُوبُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ، قَالَ حَدَّثَنِي أَبِي، عَنْ صَالِحِ بْنِ كَيْسَانَ، عَنِ ابْنِ شِهَابٍ، أَنَّ سُلَيْمَانَ بْنَ يَسَارٍ، أَخْبَرَهُ أَنَّ ابْنَ عَبَّاسٍ أَخْبَرَهُ أَنَّ امْرَأَةً مِنْ خَثْعَمٍ قَالَتْ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّ فَرِيضَةَ اللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ فِي الْحَجِّ عَلَى عِبَادِهِ أَدْرَكَتْ أَبِي شَيْخًا كَبِيرًا لاَ يَسْتَوِي عَلَى الرَّاحِلَةِ فَهَلْ يَقْضِي عَنْهُ أَنْ أَحُجَّ عَنْهُ قَالَ لَهَا رَسُولُ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم ‏(‏ نَعَمْ ‏)‏‏.‏ فَأَخَذَ الْفَضْلُ يَلْتَفِتُ إِلَيْهَا - وَكَانَتِ امْرَأَةً حَسْنَاءَ - وَأَخَذَ رَسُولُ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم الْفَضْلَ فَحَوَّلَ وَجْهَهُ مِنَ الشِّقِّ الآخَرِ‏.‏

 8- Kadınları İdareye Çeçirmek Yasaktır

5405- Ebu Bekre (radıyallahü anh)’den rivâyete göre, şöyle demiştir: Âişe tarafından yer alıp Ali’ye karşı savaşmak istediğimde, Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’den işittiğim şu hadisle Allah beni korumuştu. İran şahı Kisra ölünce, Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

(Yerine kimi geçirdiler?) Diye sordu. Onlar da:

(Kızını) dediler. O zaman Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) şöyle buyurdu:

(İşlerinin başına kadın geçiren bir toplum asla kurtuluşa eremez.) (Buhârî, Fiten: 18; Tirmizî, Fiten: 75)

٨ - باب النَّهْىِ عَنِ اسْتِعْمَالِ النِّسَاءِ، فِي الْحُكْمِ

٥٤٠٥ - أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى، قَالَ حَدَّثَنَا خَالِدُ بْنُ الْحَارِثِ، قَالَ حَدَّثَنَا حُمَيْدٌ، عَنِ الْحَسَنِ، عَنْ أَبِي بَكْرَةَ، قَالَ عَصَمَنِي اللَّهُ بِشَىْءٍ سَمِعْتُهُ مِنْ، رَسُولِ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم لَمَّا هَلَكَ كِسْرَى قَالَ ‏(‏ مَنِ اسْتَخْلَفُوا ‏)‏‏.‏ قَالُوا بِنْتَهُ‏.‏ قَالَ ‏(‏ لَنْ يُفْلِحَ قَوْمٌ وَلَّوْا أَمْرَهُمُ امْرَأَةً ‏)‏‏.‏

 7- Hakem Tayin Etmek

5404- Şüreyh’in babası Hani (radıyallahü anh) anlatıyor: Elçi olarak Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in huzuruna gittiğimizde Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) arkadaşlarımın bana Ebu’l Hakem dediğini işitti ve beni çağırarak şöyle dedi:

(Gerçek hakem Allah’tır. Hüküm onundur niçin Ebu’l Hakem diye künyeleniyorsun?) Ben de:

(Kavmim bir meselede anlaşamayınca bana gelirler aralarında hakemlik yaparım, iki tarafta hükmüme razı olurlar) dedim. Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

(Bu ne güzel bir iştir çoluk çocuk neyin var) dedi. Ben de:

(Oğullarım; Şüreyh, Abdullah ve Müslim var) dedim. Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

(En büyükleri hangisidir?) dedi. Ben de:

(Şüreyh) dedim. Bunun üzerine Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

(O halde sen Ebu Şureyh’sin) diyerek, bana ve oğluma hayır duada bulundu. (Ebû Dâvûd, Edeb: 70)

٧ - باب إِذَا حَكَّمُوا رَجُلاً فَقَضَى بَيْنَهُمْ

٥٤٠٤ - أَخْبَرَنَا قُتَيْبَةُ، قَالَ حَدَّثَنَا يَزِيدُ، وَهُوَ ابْنُ الْمِقْدَامِ بْنِ شُرَيْحٍ ‏{‏عَنْ أَبِيهِ،‏}‏ عَنْ شُرَيْحِ بْنِ هَانِئٍ، عَنْ أَبِيهِ، هَانِئٍ أَنَّهُ لَمَّا وَفَدَ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم سَمِعَهُ وَهُمْ يَكْنُونَ هَانِئًا أَبَا الْحَكَمِ فَدَعَاهُ رَسُولُ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم فَقَالَ لَهُ ‏(‏ إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَكَمُ وَإِلَيْهِ الْحُكْمُ فَلِمَ تُكَنَّى أَبَا الْحَكَمِ ‏)‏‏.‏ فَقَالَ إِنَّ قَوْمِي إِذَا اخْتَلَفُوا فِي شَىْءٍ أَتَوْنِي فَحَكَمْتُ بَيْنَهُمْ فَرَضِيَ كِلاَ الْفَرِيقَيْنِ‏.‏ قَالَ ‏(‏ مَا أَحْسَنَ مِنْ هَذَا فَمَا لَكَ مِنَ الْوُلْدِ ‏)‏‏.‏ قَالَ لِي شُرَيْحٌ وَعَبْدُ اللَّهِ وَمُسْلِمٌ‏.‏ قَالَ ‏(‏ فَمَنْ أَكْبَرُهُمْ ‏)‏‏.‏ قَالَ شُرَيْحٌ‏.‏ قَالَ ‏(‏ فَأَنْتَ أَبُو شُرَيْحٍ ‏)‏‏.‏ فَدَعَا لَهُ وَلِوَلَدِهِ‏.‏