Hadis Kütüphanesi | مكتبة الحديث

Peygamberimizin, Hükümdarları İslâma Dâveti

Peygamberimiz Hz. Muhammed’in (a.s.m.) dini ve daveti umumîdir, hitabı bütün insanlığadır; diğer peygamberler gibi bir kavme, bir kabileye, bir millete veya bir bölgeye münhasır değildir.

Cenab-ı Hak, birçok ayet-i kerimede bu hususu beyan buyurmuştur:“(Resûlüm!) De ki: ‘Ey insanlar! Ben, sizin hepinize gelen, Allah’ın Peygamberiyim!”[1]

Buna binaen, Peygamber Efendimizin daveti elbette yalnız bazı Arap kabilelerine, birtakım insanlara ve belli bölgelere münhasır kalamazdı. Bütün insanlığa bu iman ve İslam daveti sesinin duyurulması gerekiyordu.

Bunun için, Hudeybiye Sulhü sonrası, en müsait bir zamandı. Zira antlaşma gereğince on yıl harp yapılmayacaktı.

Hicret’in 7. senesi, Muharrem ayı idi.

Peygamber Efendimiz, bir gün ashab-ı kiramı toplayarak, “Allah, beni bütün insanlara rahmet olarak gönderdi. İslam’ı yayma hususunda bana yardımcı olun! Havarilerin Meryemoğlu İsa’ya muhalefetleri gibi, siz de bana karşı muhalefette bulunmayın!” buyurdu.

Sahabeler, “Yâ Resûlallah! Havariler, İsa’ya (a.s.) nasıl muhalefet etmişlerdi?” diye sordular.

Resûl-i Ekrem izah etti: “Benim sizi davet ettiğim vazifeye, o da havarilerini davet etmişti. Ancak onun yakın yere gönderdiği kimseler, isteyerek gidip selamete eriştiler; uzak yere göndermek istedikleri kimseler ise, gitmekten kaçındılar. İsa (a.s.), bu durumu Allah’a arz etti ve şikayette bulundu. Gitmeye üşenenlerin her biri, gönderilecekleri milletlerin dillerini konuşur oldukları halde sabahladılar. İsa (a.s.), onlara, ‘Bu, Allah’ın sizin için kesinleştirdiği ve ehemmiyet verdiği bir iştir. Haydi, gidiniz!’ demişti; onlar da gitmişlerdi!”[2]

Bunun üzerine sahabeler, “Yâ Resûlallah!” dediler. “Biz, sana bu hususta yardımcı olacağız: Bizi arzu ettiğin yere gönder!” dediler.[3]

Kim, Nereye ve Kime Gönderildi?

Bunun üzerine Resûl-i Kibriya Efendimiz, İslam’a davet maksadıyla ashabından

1) Dıhyetü’l-Kelbî’yi Rum Kayseri[4]Heraklius’a,

2) Amr b. Ümeyye ed-Demrî’yi, Habeş Necâşîsi Ashame’ye,

3) Abdullah b. Huzafe’yi, İran Kisrâsı Hüsrev Perviz’e,

4) Hâtıb b. Ebî Beltaa’yı, Mısır Firavunu Mukavkıs’a,

5) Salit b. Amr’ı, Yemame Vâlisi Havza b. Ali’ye,

6) Şuca b. Vehb’i, Gassan Meliki Münzir b. Hâris b. Ebî Şemir’e gönderdi.[5]

Gönderilen elçilerin hepsi de, gönderildikleri memleketlerin dillerini biliyorlardı. Peygamber Efendimiz, bu elçilerine, mezkûr hükümdarlara verilmek üzere birer mektup da yazarak teslim etti.

Mektupları yazdığı sırada, sahabeler, hükümdarların mühürsüz mektup okumadıklarını bildirince, Resûl-i Ekrem Efendimiz, gümüşten bir mühür yüzük üzerine alt alta gelmek suretiyle şu şekilde imzasını da yazdırdı:

“Allah

Resûlü

Muhammed”[6]

Kâinatın Efendisi, bu yüzüğünü vefatına kadar takmıştır. Vefatından sonra sırasıyla, Hz. Ebû Bekir, Hz. Ömer ve Hz. Osman takmışlardır. Günün birinde Hz. Osman’ın elinden Eriş Kuyusu’na düşerek kaybolmuştur. Kuyunun bütün suyu çektirildiği halde bir türlü bulunamamıştır.[7]

Topkapı Sarayındaki Kutsal Emanetlerde Muhafaza
Edilen Peygamberimizin Mühr-ü Şerifi

Peygamberimizin Hazreti Osman döneminde kaybolan
yüzüğündeki mührün temsili

[1]A’raf, 158. Konuyla ilgili diğer âyetler için bkz. Nisâ, 79, 170, 174; Tevbe, 33; Sebe, 28; Hac, 67; Ahzab, 40.
[2]İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 254.
[3]İbn Hişam, Sîre, c. 3, s. 507.
[4]O zamanlar Rum (Bizans) devlet başkanına Kayser, İran şahına Kisrâ, Mısır devlet başkanına Firavun, Yemen hükümdarına Tübba’, Habeş hükümdarına ise Necaşî denilmekteydi.
[5]İbn Hişam, a.g.e., c. 4, s. 254; İbn Sa’d, Tabakat, c. 1, s. 258; Belâzurî, Ensab, c. 1, s. 531; Taberî, Tarih, c. 3, s. 84; İbn Kesir, a.g.e., c. 3, s. 343.
[6]İbn Sa’d, a.g.e., c. 1, s. 258.
[7]Buharî, Sahih, c. 7, s. 54; Müslim, Sahih, c. 3, s. 1656.

H A D İ S

K Ü T Ü P H A N E S İ

Ümmü Külsüm, Peygamberimize İlticâ Ediyor

Hudeybiye Antlaşması’nın üzerinden fazla bir zaman geçmemişti ki Peygamberimizin Mekke’deki azılı düşmanlarından Ukbe b. Ebî Muayt’ın Müslüman olan kızı Ümmü Külsüm, bir yolunu bulup Medine’ye geldi; Resûl-i Ekrem Efendimize iltica edip, “Yâ Resûlalah! Ben, dinim için onların yanından kaçıp yanına geldim! Beni koru, müşriklere geri çevirme! Beni kâfirlere geri çevirecek olursan, bana işkence yaparlar, dinimden döndürmeye uğraşırlar!”[1]dedi.

Bunun üzerine inen ayet, Peygamber Efendimizin nasıl hareket etmesi gerektiğini tayin etti: “Ey iman edenler! (Kendi ifadelerince) mü’min kadınlar, muhacir olarak geldikleri zaman onları imtihan edin. Allah, onların imanlarını çok iyi bilendir. Fakat siz de mü’min kadınlar olduklarını öğrenip kanaat getirirseniz, onları kâfirlere döndürmeyin. Bunlar, onlara (kâfir kocalarına) helâl değildir; onlar da bunlara helâl olmazlar. Kâfir kocalarının bu kadınlara verdikleri mehri onlara (kâfirlere) verin. Sizin onları nikâhla almanızda, mehirlerini verdiğiniz takdirde, üzerinize bir günah yoktur. Artık kâfir olan kadınlarınızı da nikâhınız altında tutmayın. Verdiğiniz mehri isteyin. Kâfirler de, size hicret eden mü’min kadınlara harcadıkları mehri istesinler. Bu, Allah’ın hükmüdür; aranızda O hükmeder. Allah, hakkıyla bilendir, tam hüküm ve hikmet sahibidir.”[2]

Bu ayet-i kerime, Hudeybiye Sulhü’ndeki Medine’ye hicret ve iltica edecek Müslümanların iadesiyle ilgili maddenin, erkeklere mahsus olduğunu, dolayısıyla kadınlara şâmil bulunmadığını ortaya koyuyordu.

Bunun üzerine, Peygamber Efendimiz, müşriklerin arasından Medine’ye çıkıp gelen erkekleri iade ettiği halde Müslüman kadınları geri çevirmedi. Nitekim Ümmü Külsüm’ü de, kardeşleri Velid b. Ukbe ile Umâre b. Ukbe, Medine’ye gelerek istedikleri zaman, Resûl-i Ekrem, “Muahededeki o şartın hükmünü, Allah, kadınlar hakkında bozdu, ortadan kaldırdı!” buyurarak, Ümmü Külsüm’ü onlara teslim etmedi.

Bu ayetin nâzil olmasından sonra Mekke’den Medine’ye hicret eden kadınlar, bir nevi imtihana tâbi tutuluyorlardı. Onlar, “Vallahi, biz, sadece Allah’a ve Resûlüne ve İslamiyete olan muhabbet ve bağlılığımızdan dolayı çıkıp geldik; yoksa ne koca, ne mal, ne başkasına olan kin ve buğzumuz sebebiyle gelmedik!” diye yemin ediyorlardı. Bunun üzerine, Medine’de kalmalarına müsaade edilip geri çevrilmiyorlardı. Böyle yeminde bulunanların mehirleri de kocalarına iade ediliyordu.[3]

Hz. Ömer’in, İki Hanımını Boşaması

İnen ayet-i kerimede ayrıca mü’minlere, “Kâfir olan kadınlarınızı artık nikâhınız altında tutmayın” diye emrediliyordu. Bunun üzerine Hz. Ömer, o zamana kadar nikâhı altında bulunup Mekke’de oturan müşrik iki karısını boşadı.[4]

________________________________________________________

[1]İbn Sa’d, Tabakat, c. 8, s. 231.
[2]Mümtehine, 10.
[3]İbn Sa’d, a.g.e., c. 8, s. 230; İbn Seyyid, Uyûnü’l-Eser, c. 2, s. 127.
[4]İbn Sîre, c. 3, s. 341.

H A D İ S

K Ü T Ü P H A N E S İ

Ebû Basîr, Kureyşlilerin Ticaret Yollarını Kesiyor

Peygamber Efendimizin Hudeybiye’den Medine’ye dönüşü üzerinden pek fazla bir zaman geçmemişti.

Bu sırada İslamiyetle müşerref olan Sakif kabilesinden Ebû Basir adındaki zât, bir fırsatını bulup Mekke’den Medine’ye geldi.

Üç gün sonra, onu istemek üzere, Kureyşliler, iki kişi gönderdiler. Bunlar, Peygamber Efendimize, “Bize karşı imza ettiğin antlaşmayı hatırlatırız!” diyerek Ebû Basir’i geri istediler.

Resûl-i Ekrem Efendimiz, antlaşma gereğince Ebû Basir’i geri vermek zorundaydı. Ona, “Ey Ebû Basir! Biliyorsun ki biz şu Kureyşlilerle bir antlaşma yapmış ve onlara söz vermiş bulunuyoruz. Dinimize göre, verdiğimiz sözde durmamak bize yaraşmaz! Muhakkak, Allah, sana ve senin gibi müşrikler içinde kalan Müslümanlara bir genişlik, bir çıkar yol halkedecektir!” deyip teselli verdi; sonra da onu, gelen adamlara iade etti.

Ebû Basir, “Yâ Resûlallah! Bana işkence yapsınlar, beni dinimden döndürsünler diye mi müşriklere geri veriyorsun?” diye feryat etti.

Resûl-i Ekrem, tekrar ona teselli verdi: “Sen git! Muhakkak, Allah, sana ve senin gibilere bir çıkar yol halk edecektir!”[1]

Kureyş’in gönderdiği iki adam, Ebû Basir’i alarak Medine’den yola çıktılar. Zülhuleyfe’ye ulaştıklarında orada oturup beraber yemek yediler.

Ebû Basir, her an onlardan nasıl kurtulabileceğini düşünüyordu. Önce onlarla yakınlık peydâ etmek istedi. Bunun için kendileriyle sohbete başladı. Huneys adındakinin ismini, babasının kim olduğunu sorup öğrendikten sonra, “Öyle zannediyorum ki senin şu kılıcın oldukça keskindir!” dedi.

Adam, “Evet” dedi. “Oldukça keskindir!”

Ebû Basir, gayet sâkin ve emniyet verici bir tavırla, “Ona bir bakabilir miyim?” diye sordu.

Huneys, “İstiyorsan, al, bak!” dedi.

Ebû Basir, bulunmaz fırsatı yakalamıştı. Kılıcı kaptığı gibi Huneys’in üzerine yürüyüp işini bitirdi.[2]

Bunu gören diğer arkadaşı, son sürat kaçarak Medine’ye geldi. Peygamber Efendimizin huzuruna çıkıp, “Adamınız, arkadaşımı öldürdü; ben ise elinden zor kurtuldum!” diyerek Ebû Basir’den şikayet etti.

Bu sırada Ebû Basir de geldi. “Yâ Resûlallah! Sen, beni onlara teslim ile ahdini ifa etmiş oldun. Şimdi, Allah beni onlardan kurtardı!” diyerek bir daha müşriklere iade edilmeyip Medine’de kalmayı istedi.

Ebû Basir’in cesaretine ve atılganlığına hayret eden Efendimiz, sahabelere hitaben, “Bu adam, harp kışkırtıcısı, kızıştırıcısıdır! Hele yanında, birtakım adamlar da bulunsa, artık elinden gelmeyecek şey yoktur!” diye buyurdu.[3]

Bu sözler üzerine Ebû Basir, tekrar Kureyşlilere iade edileceği zannına kapıldı. İçinde yine feryatlar koptu.

Fakat Resûl-i Ekrem Efendimiz, onu Kureyşlilere tekrar geri vermediği gibi Medine’de kalmasına da müsaade etmedi. “Haydi çık, istediğin yere git!” diyerek onu istediği yere gitmekte serbest bıraktı.[4]

Bunun üzerine Ebû Basir de, Medine’den çıktı. Deniz sahilinden, Mekke’den Şam’a giden yol üzerinde İs vadisine gidip yerleşti.

Mekke’deki Müslümanların Ebû Basir’in Yanında Toplanmaları

Mekke’de hapsedilmiş bulunan Müslümanlar ile imanlarını gizleyenler, bunu duyunca, birer ikişer kaçarak Ebû Basir’in yanında toplandılar. Kısa zamanda sayıları yetmişi buldu; hatta etraftaki kabilelerden de katılanlarla birlikte bu sayı üç yüze çıktı.

Böylece, Ebû Basir, etrafında büyük bir kuvvet toplamış oluyordu. Kureyş’in Şam’a gönderdiği bütün ticaret mallarına da el koyuyorlardı.[5]

Kendilerini tehdit eden bu durum karşısında Kureyşliler, Peygamber Efendimize derhal bir elçi gönderdiler. Elçinin Peygamberimize getirdiği mektupta şunlar yazılı idi:

“Allah ve akrabalık aşkına! Sen, Ebû Basir’le arkadaşlarına haber salsan ki bundan böyle her kim Medine’ye, senin yanına gelirse, o emniyet ve selamettedir, o geri çevrilmeyecektir.”[6]

Kureyş’in bu rica ve müracaatları üzerine, Peygamber Efendimiz de, Ebû Basir ve yanında bulunan Müslümanları davet için Ebû Basir’e bir mektup yazdı.

Ebû Basir, o esnada ağır hasta idi. Resûl-i Ekrem Efendimizin mektubu kendisine ulaştığında son nefeslerini alıp veriyordu. Bu vaziyette mektubu eline aldı, yüzüne gözüne sürdü. Henüz tam okumadan da ruhunu teslim etti.

Ebû Cendel ve diğer Müslümanlar, onun cenaze namazını kılıp defnettiler.[7]

Daha sonra Ebû Cendel, diğer Müslümanları da yanına alarak Medine’ye, Peygamberimizin yanına geldi.[8]

___________________________________________________________

[1]İbn Hişam, Sîre, c. 3, s. 337.
[2]İbn Hişam, a.g.e., c. 3, s. 337.
[3]İbn Hişam, a.g.e., c. 3, s. 338.
[4]Vakidî, Megazi, c. 2, s. 627.
[5]İbn Hişam, a.g.e., c. 3, s. 338.
[6]İbn Hişam, a.g.e., c. 3, s. 338; İbn Abdi’l-Berr, el-İstiab, c. 4, s. 1613.
[7]İbn Sa’d, Tabakat, c. 4, s. 134.
[8]İbn Sa’d, c. 4, s. 134.

H A D İ S

K Ü T Ü P H A N E S İ

Hadis Kütüphanesi | مكتبة الحديث

KUR'AN-I KERİM

KUR'AN-I KERİM MEALLERİ

KUR'AN-I KERİM TEFSİRLERİ

KUR'AN KERİM

HADİS KÜTÜPHANESİ

Peygamberimizin, Hükümdarları İslâma Dâveti

Kim, Nereye ve Kime Gönderildi?

Ümmü Külsüm, Peygamberimize İlticâ Ediyor

Ebû Basîr, Kureyşlilerin Ticaret Yollarını Kesiyor

Mekke’deki Müslümanların Ebû Basir’in Yanında Toplanmaları

SELMAN SEVEN

İletişim Formu