Hadis Kütüphanesi | مكتبة الحديث

 30- Kocası Hür Olan Kendisi De Azad Edilen Cariye Serbest Bırakılır Mı?

3462- Âişe (radıyallahü anha)’dan rivâyete göre, şöyle demiştir: Berire’yi satın aldım, Berire’nin ailesi vela hakkı bize aittir diye şart koştular. Bunu Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’e sordum şöyle buyurdular:

(Onu azâd et. vela hakkı para vererek azâd edene aittir.) Âişe diyor ki: Onu azâd ettim sonra Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) onu çağırdı ve kocasıyla beraber kalıp kalmamakla onu serbest bıraktı. O zaman Berire bana şunu da bunu da verse onunla birlikte kalmam dedi ve yalnız kalmayı tercih etti, onun kocası hür bir kimse idi. (Sadece Nesâi rivâyet etmiştir.)

3463- Âişe (radıyallahü anha)’dan rivâyete göre, bizzat kendisi Berire’yi satın almak istedi, ailesi onun vela hakkı bize ait olacaktır diye şart koştular. Bu durumu Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’e aktardım, O da:

(Onu satın al ve azâd et. vela hakkı azâd edene aittir) buyurdu. Daha sonra Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’e bir et getirildi ve bu et Berire’ye sadaka olarak verilen ettendir denildi. O zaman Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

(O et Berire’ye sadakadır bize ise Berire’nin hediyesidir.) buyurdu. Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) Berire’yi kocasına dönüp dönmemekte serbest bıraktı kocası hür bir kimseydi. (Sadece Nesâi rivâyet etmiştir.)

٣٠ - باب خِيَارِ الأَمَةِ تُعْتَقُ وَزَوْجُهَا حُرٌّ

٣٤٦٢ - أَخْبَرَنَا قُتَيْبَةُ، قَالَ حَدَّثَنَا جَرِيرٌ، عَنْ مَنْصُورٍ، عَنْ إِبْرَاهِيمَ، عَنِ الأَسْوَدِ، عَنْ عَائِشَةَ، قَالَتِ اشْتَرَيْتُ بَرِيرَةَ فَاشْتَرَطَ أَهْلُهَا وَلاَءَهَا فَذَكَرْتُ ذَلِكَ لِلنَّبِيِّ صلّى اللّه عليه وسلّم فَقَالَ ‏(‏ أَعْتِقِيهَا فَإِنَّمَا الْوَلاَءُ لِمَنْ أَعْطَى الْوَرِقَ ‏)‏ ‏.‏ قَالَتْ فَأَعْتَقْتُهَا فَدَعَاهَا رَسُولُ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم فَخَيَّرَهَا مِنْ زَوْجِهَا قَالَتْ لَوْ أَعْطَانِي كَذَا وَكَذَا مَا أَقَمْتُ عِنْدَهُ ‏.‏ فَاخْتَارَتْ نَفْسَهَا وَكَانَ زَوْجُهَا حُرًّا ‏.‏

٣٤٦٣ - أَخْبَرَنَا عَمْرُو بْنُ عَلِيٍّ، عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ، قَالَ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، عَنِ الْحَكَمِ، عَنْ إِبْرَاهِيمَ، عَنِ الأَسْوَدِ، عَنْ عَائِشَةَ، أَنَّهَا أَرَادَتْ أَنْ تَشْتَرِيَ، بَرِيرَةَ فَاشْتَرَطُوا وَلاَءَهَا فَذَكَرْتُ ذَلِكَ لِلنَّبِيِّ صلّى اللّه عليه وسلّم فَقَالَ ‏(‏ اشْتَرِيهَا وَأَعْتِقِيهَا فَإِنَّ الْوَلاَءَ لِمَنْ أَعْتَقَ ‏)‏ ‏.‏ وَأُتِيَ بِلَحْمٍ فَقِيلَ إِنَّ هَذَا مِمَّا تُصُدِّقَ بِهِ عَلَى بَرِيرَةَ ‏.‏ فَقَالَ ‏(‏ هُوَ لَهَا صَدَقَةٌ وَلَنَا هَدِيَّةٌ ‏)‏ ‏.‏ وَخَيَّرَهَا رَسُولُ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم وَكَانَ زَوْجُهَا حُرًّا ‏.‏

 29- Berire Kıssasındaki Üç Hüküm Nelerdir?

3460- Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’in hanımı Âişe (radıyallahü anha)’dan rivâyete göre, şöyle demiştir:

(Berire kıssasında üç hüküm vardır. 1. Âişe cariyesi Berire’yi azâd etmiş kocasıyla kalıp kalmayacağı konusunda serbest bırakmıştır. 2. Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’de:

(vela hakkı onu azâd edene aittir) buyurdu. 3. Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) bir gün evine girdi bir tencerede et kaynıyordu. Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’e ekmek ve evde bulunan bir katık getirildi de Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) (Kaynayan tenceredeki etten bir şeyler yok mu) buyurdular. Orada bulunanlar:

(Evet Ey Allah’ın Rasûlü! O et Berire’ye sadaka olarak verilen ettir. Sen ise sadaka yemezsin dediler. Bunun üzerine Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

(O et Berire’ye sadakadır bize hediyedir) buyurdular. (Buhârî, Talak: 16; Dârimi, Talak: 21)

3461- Âişe (radıyallahü anha)’dan rivâyete göre, şöyle demiştir: Berire olayında üç tane dini hüküm vardır:

(1. Ailesi onu satmak istedi fakat vela hakkının kendilerine ait olmasını şart koştular. Bu durum Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’e anlatılınca; Âişe’ye:

(Onu satın al ve azâd ediver) buyurdu ve:

(vela hakkı azâd edene aittir) dedi. 2. Berire azâd edildi. Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) onu kocasıyla kalıp kalmayacağı konusunda serbest bıraktı. O da kendi başına kalmayı seçti. 3. Berire’ye bazı şeyler sadaka olarak getirilirdi de o da onlardan bir kısmını bize hediye ederdi. Bu durumu Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’e aktardım O da:

(Onun verdiklerinden yiyiniz o Berire’ye sadakadır fakat bize Berire’nin hediyesidir) buyurdu. (Buhârî, Talak: 16)

٢٩ - باب خِيَارِ الأَمَةِ

٣٤٦٠ - أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ سَلَمَةَ، قَالَ أَنْبَأَنَا ابْنُ الْقَاسِمِ، عَنْ مَالِكٍ، عَنْ رَبِيعَةَ، عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُحَمَّدٍ، عَنْ عَائِشَةَ، زَوْجِ النَّبِيِّ صلّى اللّه عليه وسلّم قَالَتْ كَانَ فِي بَرِيرَةَ ثَلاَثُ سُنَنٍ إِحْدَى السُّنَنِ أَنَّهَا أُعْتِقَتْ فَخُيِّرَتْ فِي زَوْجِهَا وَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم ‏(‏ الْوَلاَءُ لِمَنْ أَعْتَقَ ‏)‏ ‏.‏ وَدَخَلَ رَسُولُ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم وَالْبُرْمَةُ تَفُورُ بِلَحْمٍ فَقُرِّبَ إِلَيْهِ خُبْزٌ وَأُدْمٌ مِنْ أُدْمِ الْبَيْتِ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم ‏(‏ أَلَمْ أَرَ بُرْمَةً فِيهَا لَحْمٌ ‏)‏ ‏.‏ فَقَالُوا بَلَى يَا رَسُولَ اللَّهِ ذَلِكَ لَحْمٌ تُصُدِّقَ بِهِ عَلَى بَرِيرَةَ وَأَنْتَ لاَ تَأْكُلُ الصَّدَقَةَ ‏.‏ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم ‏(‏ هُوَ عَلَيْهَا صَدَقَةٌ وَهُوَ لَنَا هَدِيَّةٌ ‏)‏ ‏.‏

٣٤٦١ - أَخْبَرَنِي مُحَمَّدُ بْنُ آدَمَ، قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو مُعَاوِيَةَ، عَنْ هِشَامٍ، عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ الْقَاسِمِ، عَنْ أَبِيهِ، عَنْ عَائِشَةَ، قَالَتْ كَانَ فِي بَرِيرَةَ ثَلاَثُ قَضِيَّاتٍ أَرَادَ أَهْلُهَا أَنْ يَبِيعُوهَا وَيَشْتَرِطُوا الْوَلاَءَ فَذَكَرْتُ ذَلِكَ لِلنَّبِيِّ صلّى اللّه عليه وسلّم فَقَالَ ‏(‏ اشْتَرِيهَا وَأَعْتِقِيهَا فَإِنَّمَا الْوَلاَءُ لِمَنْ أَعْتَقَ ‏)‏ ‏.‏ وَأُعْتِقَتْ فَخَيَّرَهَا رَسُولُ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم فَاخْتَارَتْ نَفْسَهَا وَكَانَ يُتَصَدَّقُ عَلَيْهَا فَتُهْدِي لَنَا مِنْهُ فَذَكَرْتُ ذَلِكَ لِلنَّبِيِّ صلّى اللّه عليه وسلّم فَقَالَ ‏(‏ كُلُوهُ فَإِنَّهُ عَلَيْهَا صَدَقَةٌ وَهُوَ لَنَا هَدِيَّةٌ ‏)‏ ‏.‏

 28- Azad Etmeye Kimden Başlanır?

3459- Kasım b. Muhammed (radıyallahü anh)’ ten rivâyete göre, şöyle demiştir: Âişe’nin bir köle bir de cariyesi vardı, o ikisini de azâd etmek istemişti ve Rasûlullaha sormuştu. Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’de:

(Cariyeden önce köleden başla) buyurdu. (İbn Mâce, Itk: 10; Ebû Dâvûd, Talak: 23)

٢٨ - باب خِيَارِ الْمَمْلُوكَيْنِ يُعْتَقَانِ

٣٤٥٩ - أَخْبَرَنَا إِسْحَاقُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ، قَالَ حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ مَسْعَدَةَ، قَالَ حَدَّثَنَا ابْنُ مَوْهَبٍ، عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُحَمَّدٍ، قَالَ كَانَ لِعَائِشَةَ غُلاَمٌ وَجَارِيَةٌ قَالَتْ فَأَرَدْتُ أَنْ أُعْتِقَهُمَا فَذَكَرْتُ ذَلِكَ لِرَسُولِ اللَّهِ صلّى اللّه عليه وسلّم فَقَالَ ‏(‏ ابْدَئِي بِالْغُلاَمِ قَبْلَ الْجَارِيَةِ ‏)‏ ‏.‏