SONUÇ [MÜTEVÂTİR HADİSLER]

Allah, bize, bu kitabı güzel bir şekilde bitirmeyi nasip eyledi. Bir grup hadis alimi, daha bir çok hadisin mütevatir olduğunu belirtmiştir. Fakat bu hadis imamları, (kendi aralarında) bu hadislerin mütevatir olup olmadığı hu­susunda tartışmışlardır. Bunlardan bazıları şunlardır:

1.﴿ مَا زَالَ جِبْرِيلُ يُوصِينِي بِالْجَارِ ﴾  

“Cebrail, bana; devamlı surette komuşuyla (iyi geçinmemi) tavsiye etti”

Tevatür konusunda sayıyı şart koşan kimseler, bu hadisin mütevatir olduğunu belirtmişlerdir.

2.   ﴿ اَلنَّظَرُ إِلَى عَلِيٍّ عِبَادَةٌ ﴾

“Ali'ye bakmak, ibadettir”

Bu hadis, bir çok yolla 11 sahabiden gelmiştir.

Suyûtî (ö. 911/1505) "Teakkubât"da der ki: "Bir grup topluluğa göre, bu sayı, tevatür için yeterlidir."

3.   ﴿ أَنَّهُ صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَلَدَ مَخْتُوناً مَقْطُوعَ السُّرّ ﴾ِ

“Peygamber (s.a.v), sünnetli ve göbeği kesik bir vaziyette doğmuştu”

Hâkim (ö. 405/1014) "Müstedrek"de der ki: "Bu konu ile ilgili rivayetler, mütevatirdir."

"Zehebî (ö.748/1347) "Telhîs"de der ki: "Bu hadisin sıhhatli olduğunu bilmiyoruz. Öyleyse bu hadis, nasıl mütevatir olur?"

Bu hadisin mütevatir olduğunu belirten görüş, meşhurdur. Çünkü bu konuda bir çok hadis gelmiştir. Bazı muhaddislerin bu hadis üzerinde görüş birli­ğine varmasının aksine, bazı hadis hafızları, bu hadislerden bazısının sa­hih, bazısının zayıf ve bazısının da hasen olduğunu belirtmişlerdir.

Zehebî (ö. 748/1347) ve Hâkim (ö. 405/1014)'e nispetle, Aliyyu'l-Kârî (ö. 1014/1605)'nin, bir şeyin, (herkese göre değilde) bazısına göre mütevatir ol­masının caiz olduğuna dair görüşü, (gerçeklikten) uzaktır. Bu konuda daha ge­niş bilgi için Şihâb (ö. 1069/1659)'ın "Şerhu'ş-Şifâ"sı, İbn Hacer el-Mekkî (ö. 973/1565)'nin "Şerhu'l-Bûsîrî"si ile "Hâşiyetü'l-hufnâ" adlı kitaplara bakabilir­siniz.

4.  ﴿ إِبَاحَةُ أَكْلِ الْخَيْلِ ﴾

“At eti yemenin mübah olması”

Tâhâvî (ö. 321/933) "Şerhu Meâni'l-Âsâr"da bu hadisi; Câbir b. Abdullah ile Esmâ' bint. Ebi Bekr'den getirip daha sonra da bu konu ilgili rivayet­lerin sahih ve mütevatir olduğunu belirtmiştir.

Bazıları da, bu hadisi, ölçüsüz bir şekilde getirip sahih olsa bile, haber-i ahad olduğu için tahric etmemişlerdir.

5.   ﴿ أن للّه تسعة وتسعين اسماً ﴾

“Allah'ın, 99 ismi vardır”

İbn Atiyye (ö. 543/1148), bu hadisin mütevatir olduğunu iddia etmiştir. Bunu, (İbn Hacer) "Fethu'l-Bârî"de de nakletmiştir.

6. وَيْلٌ لِمَنْ قَرَأَ هَذِهِ الآيَةَ ثُمَّ لَمْ يَتَفَكَّرْ فِيهَا ﴿ = إِنَّ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ ﴾

“Şüphesiz ki göklerin ve yerin ayaratılmasında…” (Bakara: 2/164) ayetini okuyupda bu ayet hakkında düşünmeyen kimseye yazıklar olsun”

Bazıları bu hadisin mütevatir olduğunu belirtmiştir. Hatta bu hadisin mütevatir olduğu hususunda icma oluştuğu bile anlatılmıştır. Yalnız bu görüş, tar­tışılır. Çünkü bu hadisi rivayet eden kimseler, bu hadisi sadece Aişe'den riva­yet etmişlerdir. Bu hadisin mütevatir olduğu hususunda icma oluştuğu bir yana, bu hadis nasıl mütevatir olabilir?

Evet, İbn Ebi'd-Dünyâ (ö. 281/883) "Tefkîr"de Süfyân'dan merfu olarak bu manada şu hadisi rivayet etmiştir:

﴿ مَنْ قَرَأَ سُورَةَ آلِ عِمْرَان فَلَمْ يَتَفَكَّرْ فِيهَا ﴾

“Âl-i İmrân suresini okuyup da bu sure hakkında düşünmeyen kim­seye yazıklar olsun”

Bunun üzerine parmaklarıyla 10'a kadar saydı.

Evzâî (ö.157/774)'ye: "Bu ayetler hakkında düşünmenin gayesi nedir?" diye soruldu. O da: "Kişi, bu ayetleri okuyup aklediyor" diye cevap verdi.

Bu konuda daha geniş bilgi için (Suyûtî'nin) "Dürrü'l-Mensûr" adlı tefsir kitabına bakabilirsiniz. Cenab-ı Allah en iyi bilendir.

Bu; yogun zamana, ağır şartlara, vaktin azlığına ve bol zamanın olmamasına rağmen kolay olanıdır.

Hamd, bizi hidayete götüren Allah'a aittir. O, bizi hidayete erdirmeseydi, biz hidayete eremezdik. Allah'ın salat ve selamı, efendimiz ve önderimiz Hz. Mu­hammed (s.a.v)'e, O'nun aile halkına ve sahabilerinin üzerine olsun. Hamd, alemlerin Rabbi olan Allah'a mahsustur.

MÜTEVÂTİR HADİSLER

HADİS KÜTÜPHANESİ

H A D İ S

K Ü T Ü P H A N E S İ