Hadis Kütüphanesi | مكتبة الحديث

﴾168﴿ الْمُؤْمِنُ يَأْكُلُ فِي مِعًى وَاحِدٍ وَالْكَافِرُ يَأْكُلُ فِي سَبْعَةِ أَمْعَاءٍ 

“Mümin, bir bağırsak dolusu yer. Kafir ise yedi bağırsak dolusu yer”^[19]

Suyûtî (ö. 911/1505) “el-Ezhâr” adlı kitabının ‘Kitâbu’l-Edeb’ (=Edeb Bölümü’n) de bu hadisi şu yollardan getirmiştir:

1.     Abdullah ibn Ömer

2.     Ebu Hureyre

3.     Ebu Busre

4.     Nadle b. Amr el-Gıfârî

5.     Cüheyne kabilesinden sahabi olan bir adam

6.     Meymûne bintu’l-Hâris

7.     Enes

8.     Semure

9.     Sikkîn ed-Damrî

10.     Cehcâh el-Gıfârî

11.     Abdullah ibnü’z-Zübeyr

12.     Abdullah ibn Amr

13.     Ebu Saîd el-Hudrî

14.     Ebu Musa el-Eş’arî

Toplam, 14 kişi.

(Derim ki:) Bu hadis, şu yoldan da gelmiştir:

15. Câbir b. Abdullah[20]

Bu hadis, İmam Ahmed(in “Müsned”i) ile Müslim(‘in “Sahîh”in)de geçmektedir.

* * *

İmam Ahmed ile Müslim’in, Ebu Hureyre’den[21] rivayet ettiği bir rivayette; hem mümin için ve hem de kafir için, ( يَأْكُلُ ) “yer” kelimesi yerine       ( يَشْرَبُ ) “içer” kelimesi geçmektedir.

Yine de doğruyu en iyi bilen Cenab-ı Allah’tır.

* * *

 ﴾119﴿ كُلُّ مَعْرُوفٍ صَدَقَةٌ 

“(Yapılan) her iyilik, bir sadakadır”[11]

Suyûtî (ö. 911/1505) “el-Ezhâr”da ‘Kitâbu’l-Edeb’ (=Edeb Bölümü’n) de bu hadisi şu yollardan getirmiştir:

1.        Câbir b. Abdullah

2.        Huzeyfe

3.        Abdullah Yezîd el-Hutami

4.        Abdullah ibn Mes’ud

5.        Nübeyt b. Şerît

6.        Ebu Mes’ud el-Ensârî

7.        Sâbit’in babası

8.        Ebu Mâlik el-Eşcaî’nin babası

Toplam, 8 kişi.

(Derim ki:) Bu hadis, şu yollardan da gelmiştir:

9.        Bilâl

10.     Abdullah ibn Abbâs

11.     Abdullah ibn Ömer

12.     Adiy b. Hâtim

13.     Ebu Umâme el-Bâhilî

14.     Hz. Aişe

a.  Arif el-Kaşşâşî, bazı kitaplarında, bu hadisin, mütevatir olduğunu söylemiştir.

b.  Şeyh Abdurrauf el-Münâvî (ö. 1031/1622)’de “Teysîr”de bu hadisin, mütevatir olduğunu söylemiştir.

Yine de doğruyu en iyi bilen Cenab-ı Allah’tır.

* * *

[11]     “Sadaka” denilince, akla ilk gelen husus, maddi bağışlar yada yardımlardır. Halbuki Resulullah (s.a.v), iyilik sayılan her şeyin, sadaka olduğunu belirtmiştir. Yine Resulullah (s.a.v), bunun yanı sıra tesbih, tekbir, tebessüm gibi hususlarında sadaka olduğunu söylemiştir.

        O halde sadakayı, maddi yardımlar ile sınırlandırmayıp tam aksine sadakanın  alanını daha da genişleterek tatlı bir söz, başkalarını rahatsız edici davranışlardan kaçınma gibi hususları da dahil etmek gerekmektedir. Böylece herkes, mutlaka bir sadaka da bulunma imkanına kavuşmuş olmaktadır. Buna göre maddi imkansızlık içinde bulunan yada muhtaç olan kimseler bile, iyilik yapmak suretiyle sadaka yapma imkanına kavuşmuş olmaktadırlar. Yalnız yapılan iyiliğin ibadet sayılabilmesi için, onun, iyi niyetle yapılmış olması gerekmektedir.

        Konu ile ilgili hadisler için b.k.z: Buhârî, Edeb 33; Müslim, Zekat 52; Ebu Dâvud, Edeb 68; Tirmizî, Birr 45; Müsned: 3/344, 360, 4/307, 5/383, 397; Taberânî, el-Kebir, es-Sağir; Ebu Ya’lâ; Bezzâr