Hadis Kütüphanesi | مكتبة الحديث

 ﴾124﴿ أَنَّهُ عَلَيْهِ الصَّلاةُ وَالسَّلامُ كَانَ يُقَبِّلُ وَهُوَ صَائِمٌ 

“Resulullah (s.a.v), oruçlu olduğu halde bile (hanımlarını) öperdi”^[13]

Bu hadis, şu yollardan gelmiştir:

1.      Abdullah ibn Abbâs

2.      Ümmü Seleme

3.      Hafsa

4.      Hz. Aişe

Tahâvî (ö. 321/933) “Şerhu Meâni’l-Âsâr”da konu ile ilgili olarak aynen şöyle der: “Resulullah (s.a.v), oruçlu olduğu halde bile (hanımlarını) öptüğü ile ilgili gelen rivayetler, mütevatir olarak gelmiştir.”

Daha sonra Tahâvî, bu hadislerden bir çoğunu –özellikle de Hz. Aişe’den[14] gelen hadisi- senedleriyle birlikte nakletmiştir.

Daha sonra da der ki: “Resulullah (s.a.v), oruçlu olduğu halde bile (hanımlarını) öptüğü şeklinde O’ndan gelen rivayetler, mütevatirdir. Bu da göstermektedir ki; öpme, oruçluya iftar ettirici (orucu bozdurucu nitelikte) değildir.”[15] 

* * *

 ﴾123﴿ أَنَّهُ كَانَ كَانَ يُدْرِكُهُ الْفَجْرُ وَهُوَ جُنُبٌ مِنْ أَهْلِهِ ثُمَّ يَغْتَسِلُ وَيَصُومُ 

 “Resulullah (s.a.v), ailesinden birisiyle cinsel ilişkide bulunup cünüp olduğu halde tanyeri (fecr) zamanına erişip ardından da boy abdesti alır ve oruca başlardı”^[9]

Bu hadis, şu yollardan gelmiştir:

1.      Hz. Aişe

2.      Ümmü Seleme

3.      Abdullah ibn Ömer

Tahâvî (ö. 321/933) “Şerhu Meâni’l-Âsâr”da, bu hadisi, pek çok yollardan; Hz. Aişe ile Ümmü Seleme’ye dayandırmıştır. Daha sonra da bu konuyla ilgili Resulullah (s.a.v)’den gelen rivayetlerin, mütevatir olduğunu söylemiştir.[10]

(İbn Hacer’de) “Fethu’l-Bârî”de konu ile ilgili olarak aynen şöyle der: “Bu konudaki Hz. Aişe ile Ümmü Seleme Hadisi, gerçekten aynı manada, pek çok yollardan gelmiştir.

Hatta İbn Abdilberr (ö. 463/1071) bile, bu hadisin, sahih ve mütevatir olduğunu söylemiştir.” (İbn Hacer’in sözü burada bitmektedir.) 

(Kastallânî’de) “İrşâdu’s-Sârî”de bu husus nakletmiştir.

Zürkânî (ö. 1122/1710)’de “Şerhu’l-Muvatta”da, konu ile ilgili olarak şöyle der: “(İbn Abdilberr’in) ‘İstizkâr’ adlı geçende ‘rivayetler” sözü; Hz. Aişe, Ümmü Seleme ve daha bir çoklarının –Hz. Peygamber (s.a.v)’den değil de kendi başlarına naklettiği rivayetler ile- İmam Mâlik’in,[11] Hz. Aişe ile Ümmü Seleme’nin Hz. Peygamber (s.a.v)’den naklettiği rivayetler, mana bakımından uyuşmaktadır.

Ebu Hureyre’den gelen rivayet dışında  bu konuda bir görüş ayrılığının olduğunu bilmiyorum. Bu da, Ebu Hureyre’nin ﴿ مَنْ أَصْبَحَ جُنُباً أَفْطَرَ ذَلِكَ الْيَوْم ﴾ “Kim cünup olarak sabahlarsa, o gün iftar etmiştir”[12] sözüdür. Ebu Hureyre’nin bu sözü hususunda oluşan görüş ayrılığını sona erdirmek için onun bu konudaki sözünü başka bir şekilde yorumlamak gerekmektedir. Allah izin verirse, ileri de bu konudan bahsedeceğiz.” (Zürkânî’nin sözü burada bitmektedir.)

* * *

 ﴾122﴿ اَلْأَمْر بِالتَّسَحُّرِ وَالْحَثّ عَلَيْهِ 

“Sahura kalkmayı emretme ve sahura teşvik etme”^[8] ile ilgili hadisler

1.      Enes

2.      Abdullah ibn Mes’ud

3.      Ebu Hureyre

4.      Ebu Saîd el-Hudrî

5.      Câbir b. Abdullah

6.     Abdullah b. Surâka

7.     Amr ibnu'l-Âs

8.     Hüseyin b. Ali

9.     Hz. Ali

10.     Ebu Süveyd

11.     Utbe b. Abd

12.     Ebu’d-Derdâ’

13.     Meysere el-Fecr

14.     Abdullah ibn Abbâs

15.     İrbâd b. Sâriye

16.     Ebu Leyla el-Ensârî

17.     Kurre b. İyâs el-Müzenî

18.     Abdullah ibn Ömer

19.     Ebu Ümâme el-Bâhilî

20.     Sâib b. Yezîd ve daha bir çokları

* * *

[8]      Resulullah (s.a.v), bazı hadislerde, sahura kalkmayı emretmektedir. Alimler, başka rivayetleri de göz önüne alarak bu emrin, vacip değil de mendubu ifade ettiğini söylerler. Çünkü Belağat’ta “emr” ifade eden bir kelime, 9 anlama gelebilmektedir. Buna göre her “emr” ifade eden kelime, vacip olmamaktadır.

        Sahura kalkmak ve sahur yemeği yemek, oruç tutacak kimsenin, orucun başlama (=imsak) vakti olan fecirden önce bir şeyler yemesidir.

        Hadislerde “bir yudum su bile olsa” sahura kalkılması gerektiği ifade edilmektedir. Hatta hadiste sahur için vaad edilen “bereket”ten kasıt; ecr ve sevaptır. Sahurun verceği güçle oruç daha canlı, daha şevkli tutulur. Hz. Peygamber (s.a.v)’in sünnetine uyulmuş olunur, ehl-i kitaba muhalefet edilmiş olunur, seher vaktinin önemi kavranılmış olunur.

        Konu ile ilgili hadisler için b.k.z: Buhârî, Savm 20; Müslim, Siyam 39, 45, 46; Tirmizî, Savm 17; Nesâî, Savm 18, 19, 25, 27; Ebu Dâvud, Savm 16, 17, 30; İbn Mâce, Siyam 22; Taberânî, el-Evsat, el-Kebir; İbn Adiy, Kâmil; Ebu Nuaym el-Isfahanî; İbn Hibbân, Sahih; Bezzâr;