Hadis Kütüphanesi | مكتبة الحديث

 ﴾180﴿ عِصْمَة الأُمّةِ وَأَنَّهَا لاَتَجْتَمِعُ عَلَى ضَلَالَةٍ وَخَطَأٍ 

“İslam ümmetinin, masum oluşu ve sapıklık ile hata üzerine birleşmemesi”^[4] ile ilgili hadisler

İbnü’l-Hümâm (ö. 861/1457) “Tahrîr”de ve daha bir çok alim, bu konuda gelen hadislerin mütevatir olduğunu belirtmiştir:

İbnü’l-Hümâm der ki: “İcmanın kesin bir kanıt ve ahad olduğu hususu, sem’i (=işitme yoluyla getirilen) delillerdendir. Bu rivayetler ile buna benzeyen diğer rivayetlerdeki ortak nokta olarak gelen ‘ümmetim sapıklık ve hata üzerinde birleşmez’ sözü, tevatürdür.”

Bu hadislerin lafızlarından birisi de, şu hadistir:

﴿ إِنَّ اللَّهَ لَا يَجْمَعُ أُمَّتِي عَلَى ضَلَالَةٍ ﴾

“Allah, ümmetimi, sapıklık üzerinde birleştirmez”

Bu hadisi, Tirmizî ve bir çok çok kimse, senedli bir şekilde  şu yoldan rivayet etmiştir:

1.      Abdullah ibn Ömer[5]

Bu hadisin ravileri, sika kimselerdir. Fakat bu hadiste bir karışıklık vardır.

﴿ سَأَلْتُ رَبِّي عَزَّ وَجَلَّ؛ أَنْ لَا يَجْمَعَ أُمَّتِي عَلَى ضَلَالَةٍ فَأَعْطَانِيهَا ﴾

“Rabbimden, ümmetimim sapıklık üzerine birleştirmemesini istedim. Bana bunu verdi”

Bu hadisi, İmam Ahmed ve bir çok kimse şu yoldan rivayet etmiştir:

2.  Ebu Basra el-Gıfârî[6]

﴿ إِنَّ اللَّهَ أَجَارَكُمْ مِنْ ثَلَاثِ خِلَالٍ: .... وَأَنْ لَا تَجْتَمِعُوا عَلَى ضَلَالَةٍ ﴾

“Allah, sizi, helal olan üç şeyden korumuştur: …..‘Sapıklık üzerinde toplanmamanız’”

Bu hadisi, Ebu Dâvud ve bir çok kimse şu yoldan rivayet etmiştir:

3.  Ebu Mâlik el-Eşarî[7]

﴿ أَنَّ أُمَّتِي لاَ تَجْتَمِعُ عَلَى ضَلاَلَةٍ ﴾

“Ümmetim, sapıklık üzerine birleşmez”

Bu hadisi, İbn Mâce ve bir çok kimse şu yoldan rivayet etmiştir:

4.  Enes[8]

﴿ لاَ يَجْمَعُ اللّهُ هَذِهِ الْأُمَّةِ عَلَى ضَلالَةٍ وَيَدُ اللّهِ مَعَ الْجَمَاعَةِ ﴾

“Allah, bu (İslam) ümmetini, sapıklık üzerinde birleştirmez. Allah’ın eli, toplulukla birliktedir”

Bu hadisi ise, Hâkim “Müstedrek”de şu yoldan rivayet etmiştir:

5.  Abdullah ibn Abbâs

(Sehâvî) “Mekâsıd”da bu hadisi ‘Lâme’l-Elif’ (لاَ  ) harfinde getirmiştir. Burada birkaç söz ettikten sonra şöyle der:

“Kısacası: Bu hadis; metinleri meşhur, bir çok senede sahip, merfu ile diğer hallerde çeşitli şahidleri olan bir hadistir.”

Bu konuda daha geniş bilgi için Sehâvî (ö. 902/1496)’nin bu kitabına başvurabilirsiniz.

Yine bu konuda İbn Emîr el-Hâcc (ö. 879/1475)’ın “Şerhu’t-Tahrîr” adlı eserinde ikinci makalenin dördüncü babına bakabilirsiniz.

* * *

﴾179﴿ إِرْسَالُ الْأَحَادِ اِلَى النَّوَاحِى لِتَبْلِيغِ الأَحْكَامِ 

“İslam’ın hükümlerini tebliğ etmek için beldelere insanlara gönderme”^[2] ile ilgili hadisler

İbnü’l-Hümâm (ö. 861/1457) “Tahrîr”de bu konu ile ilgili gelen hadislerin mütevatir olduğunu aynen şöyle anlatmaktadır:

“İslam’ın hükümlerini tebliğ etmek için beldelere insanlar gönderme hususunda Resulullah (s.a.v)’den gelen hadisler, mütevatirdir.”

Bu kitabın şarihi İbn Emîr el-Hâcc (ö. 879/1475) ise, musannifin bu sözünden sonra aynen şöyle der:

“İslam’ın hükümlerini beldelere tebliğ etmek için gönderilen insanlardan birisi de, Muâz’dır. Bir topluluk, bu olayı Abdullah ibn Abbâs’tan[3] şöyle rivayet etmiştir:

﴿ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّه عَلَيْهِ وَسَلَّمَ بَعَثَ مُعَاذًا إِلَى الْيَمَنِ فَقَالَ لَهُ: إِنَّكَ تَأْتِي قَوْمًا مِنْ أَهْلِ الكِتَابِ فَادْعُهُمْ إِلَى شَهَادَةِ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ فَإِنْ هُمْ أَطَاعُوا لِذَلِكَ فَأَعْلِمْهُمْ أَنَّ اللَّهَ قَدْ افْتَرَضَ عَلَيْهِمْ خَمْسَ صَلَوَاتٍ فِي كُلِّ يَوْمٍ وَلَيْلَةٍ ﴾ 

“Resulullah (s.a.v), Muâz’ı, Yemen’e göndereceği zaman ona:

‘Sen Kitap ehlinden bir topluluğa gidiyorsun; onları, Allah’tan başka ilah olmadığına çağır. Eğer onlar buna itaat edecek olurlarsa, onlara, Allah’ın her gün ve gece de beş vakit namazı farz kıldığını öğret’ buyurdu”

Bu hadisin dışında (konu ile ilgili) uzunca bir çok hadis daha gelmiştir. Beldelere gönderilen bu kimselerin verdiği haberi kabul etmeme normal sayılsaydı, bu kimseleri göndermenin bir anlamı olmazdı.”

* * *

 ﴾178﴿ بَذْل النَّصِيحَةِ لِلْأَئِمَّةِ وَغَيْرِهِمْ مِنَ الْمُسْلِمِينَ 

“Devlet başkanına ve diğer Müslümanlara nasihat etme”^[19] ile ilgili hadisler

Ebu’t-Tîbî sözkonusu kitabında konu ile ilgili olarak aynen şöyle der: “ ‘Sahîh’te, Temîm ed-Dârî’den gelen,﴿الدِّينُ النَّصِيحَةُ لِلَّهِ وَلِرَسُولِهِ وَلِأَئِمَّةِ الْمُسْلِمِينَ﴾  “Din; Allah, Peygamberi ve müslümanların devlet başkanı için nasihattir”[20] hadisinde de geçtiği üzere; devlet başkanına nasihat etme de vaciptir. Mutlak nasihat etme hususunda gelen hadisler, mütevatirdir. Nasihat etme de insanların en layık olanı, devlet başkanıdır.”

* * *