Hadis Kütüphanesi | مكتبة الحديث

 ﴾156﴿ مَنْ قُتِلَ دُونَ مَالِهِ فَهُوَ شَهِيدٌ 

“Kim malı uğrunda öldürülürse, şehiddir”^[29]

Bu hadisin geliş yollarının çoğunda; (مَال) “mal” kelimesi yerine, (النَّفْسُ) “Nefis/Can” yada (الأَهْلُ) “aile” kelimesi geçmektedir.

Suyûtî (ö. 911/1505) “el-Ezhâr” adlı kitabının ‘Kitâbu’l-Edeb’ (=Edeb Bölümü’n) de bu hadisi şu yollardan getirmiştir:

1.   Abdullah ibn Amr                             

2.   Ebu Hureyre                                    

3.   Hüseyin b. Ali                                              

4.   Abdullah ibn Abbâs                           

5.   Sa’d b. Ebi Vakkâs                           

6.   Enes                                                

7.   Abdullah ibnü’z-Zübeyr

8.   Abdullah ibn Mes’ud

9.   Abdullah b. Âmir b. Kureyz

10. Şeddâd b. Evs

11. Hz. Ali

12. Câbir b. Abdullah

13. Süveyd b. Mukarrin

Toplam, 13 kişi.

(Derim ki:) Bu hadis, şu yollardan da gelmiştir:

14. Büreyde                                           

13.     Abdullah ibn Ömer

14.     Saîd b. Zeyd

Şeyh Abdurrauf el-Münâvî (ö. 1031/1622) “Şerhu’l-Câmi”de bu hadisin mütevatir olduğunu belirtmiştir.

Ebu Medyen el-Fâsî “Şerhu Ehâdisi’ş-Şihâb”da bu hadise dair yerde konu ile ilgili olarak aynen şöyle der:

“Musannıf Şihâb, bu hadisi, Ebu Hureyre yolundan rivayet etmiştir. Fakat Ebu Hureyre’den gelen bu hadis, garibtir. Bu hadisin sahih ve meşhur olanı, Abdullah ibn Amr ibnu’l-Âs’tan[30] gelenidir. Bu hadisi ise, Buhârî, Müslim ve bir çokları rivayet etmiştir. Bu konuda bir grup sahabeden (rivayetler) gelmiştir. Dolayısıyla da bu hadisin, mütevatir olduğu belirtilmiştir.” 

Ebu’l-Alâ’ el-Irâkî el-Hüseynî, Şihâb’ın kitabına yazdığı yazıda söz konusu hadis hakkında aynen şöyle der:

“Bu hadis, muttefekun aleyh olup mütevatir hadisler içerisinde sayılmıştır.”

Yine de doğruyu en iyi bilen Cenab-ı Allah’tır.

* * *

﴾155﴿ إنَّ الْمُتَجَهِّزَ لِلْغَزْوِ إِذَا حيل بَيْنَهُ وَبَيْنَ يُكْتَبُ لَهُ أَجْر الْغَازِي عَلَى قَدرِ نِيَتِهِ 

“(Allah yolunda cihad eden) bir gaziyi donatan kimse, kendisi ile onun arasında bir engel olsa bile ona niyetinin durumuna göre gazilik sevabı verilir”^[26] ile ilgili hadisler

Zürkânî (ö. 1122/1710) “Şerhu’l-Muvatta”da ‘Kitâbu’l-Cenâiz’ (=Ce-nazeler Bölümü’n)ün ‘Nehyü ani’l-bekâi ala’l-meyyiti’ (=Ölü üzerine ağlamanın yasaklanması) bab başlığında İbn Abdilberr (ö. 463/1071)’in şöyle söylediğini nakletmiştir:

“Bu konu ile ilgili hadisler, mütevatir ve sıhhatlidir.”

İbn Abdilberr (ö. 463/1071) “İstizkâr”da sözkonusu bab başlığındaki Mâlik hadisine dair yerde aynen şöyle der:

“Bu konudaki ﴿ إنَّ الْمتجهز للغَزْو إذا حيل بَيْنَه وبَيْنَه يُكْتَبُ لَهُ أَجْر الْغَازِي عَلَى قَدرِ نِيَتِهِ ﴾ “(Allah yolunda cihad eden) bir gaziyi donatan kimse, kendisi ile onun arasında bir engel olsa bile ona niyetinin durumuna göre gazilik sevabı verilir” hadisi ve bu mana ile ilgili Resulullah (s.a.v)’den gelen ﴿ مَنْ  كَانَتْ لَهُ صَلَاةٌ بِلَيْلٍ يَغْلِبُهُ عَلَيْهَا نَوْمٌ إِلَّا كُتِبَ لَهُ أَجْرُ صَلَاتِهِ وَكَانَ نَوْمُهُ عَلَيْهِ صَدَقَةً ﴾  “(Devamlı olarak) geceleyin namaz kılan bir kimse, uykusunun, namaza galebe çalmasıyla (uyuya kalıp namazını kılamasa bile) ona namazının sevabı yine yazılır. Onun uykusu, (Allah’ın ona yaptığı) bir sadaka olur”[27] gibi rivayetler, mütevatir ve sıhhatlidir. Bu hadislerden birisi de; Enes’in,[28] Hz. Peygamber (s.a.v)’den, Tebük yada bir başka gazve sırasında söylediği şu hadisi rivayet etmiştir:

﴿ لَقَدْ تَرَكْتُمْ بِالْمَدِينَةِ أَقْوَامًا مَا سِرْتُمْ مَسِيرًا وَلَا أَنْفَقْتُمْ مِنْ نَفَقَةٍ وَلَا قَطَعْتُمْ مِنْ وَادٍ إِلَّا وَهُمْ مَعَكُمْ فِيهِ .قَالُوا: يَا رَسُولَ اللَّهِ وَكَيْفَ يَكُونُونَ مَعَنَا وَهُمْ بِالْمَدِينَةِ؟ فَقَالَ: حَبَسَهُمُ الْعُذْرُ ﴾

“Medine’de öyle bir topluluk bıraktınız ki, siz bir yolda yürür veya bir şey infak eder yada bir vadiyi geçersiniz, onlar, ancak sizinle birliktedirler. Sahabiler: ‘Ey Allah’ın Resulü! Onlar Medine’de oldukları halde bizimle nasıl birlikte olurlar?’ diye sordular. Peygamber (s.a.v):

‘Özür, onları (oraya) hapsetmiştir’ diye cevap verdi”    

Bu manayı, ‘Kitâbu’s-Salât’ (=Namaz Bölümü’n)deki rivayetleri açıklamak için (burada da) ilave ettik.”

Hadiste kastedilen husus bu olabilir.

* * *