Hadis Kütüphanesi | مكتبة الحديث

 ﴾4﴿ لِيُبَلِّغِ الشَّاهِدُ مِنْكُمْ الْغَائِبَ 

“(Bu anlattıklarımı, burada) sizden hazır olan, olmayana ulaş­tırsın.”[100]

Bir rivayette ise; ﴿ لِيُبَلِّغْ شَاهِدُكُمْ غَائِبَكُمْ ﴾ “(Burada) hazır olanınız, (bu an­lat­tık­larımı) olmayanınıza ulaştırsın.”

Bir başka rivayette ise; ﴿ لِيُبَلِّغِ الشَّاهِدُ الْغَائِبَ ﴾ “(Burada) hazır olan kimse, (bu anlattıklarımı) olmayana ulaştırsın”

Bu hadis, şu yollardan gelmiştir:

1.       Ebu Bekre^[101]

2.       Abdullah ibn Abbâs^[102]                        

3.       Ebu Şureyh el-Huzâî el-Ka’bî^[103]            

4.       Abdullah ibn Ömer^[104]                        

5.       Vâbisa

6.       Ubâde ibnu's-Sâmit

7.       Câbir b. Abdullah

8.       Muâviye b. Hayde el-Kuşeyrî^[105]

9.       Hâris b. Basrâ el-Leysî

10.Hz. Ali ve daha bir çokları.

İbn Mende (ö. 470/1077), “Müstahrec”de, bu hadisi, 18 sahabiden ri­va­yet etmiştir.

Münâvî (ö. 1031/1622) “Şerhu li Erbaîn en-Nebevî”nin baş tara­fında der ki: “Bundan dolayıdır ki, bazı alimler, bu hadisi, mütevatir hadis­ten say­mış­tır.”

* * *

 ﴾3﴿ نَضَّرَ اللهُ اِمْرَءً 

“Allah, …..  o kimsenin yüzünü ağartsın”[81]     

(Hadisin metninde geçen dad harfi, şeddeli ve şeddesiz olmak su­retiyle kullanılabilmektedir.)

Buna göre Allah o kimseyi (بَهَّجَهُ) “sevindirsin”, (حَسَّنَهُ) “güzelleştir­sin” ve (نَعَّمَهُ) “nimetlendirsin” demektir.

﴿ سَمِعَ مَقَالَتِي فَوَعَاهَا فَأَدَّاهَا إِلَى مَنْ لَمْ يَسْمَعْهَا فَرُبَّ حَامِلِ فِقْهٍ غَيْرِ فَقِيهٍ وَرُبَّ حَامِلِ فِقْهٍ إِلَى مَنْ هُوَ أَفْقَهُ مِنْهُ ﴾

“Allah, benim sözümü dinleyip de belleyen, sonra da onu işitmeyene ulaştı­ran kimsenin yüzünü (kıyamet günü) ağartsın; çünkü nice fakih (fıkıh bilgisini taşıyan kimse/meseleleri kavrayan kimse) vardır ki, fakih değildir. Yine nice fakih (fıkıh bilgisini taşıyan kimse/meseleleri kavrayan kimse) var ki, kendinden daha fakih olan kişiye bilgisini götürür.”[82]

Bir lafız da ise;  ﴿ سَمِعَ مِنَّا شَيْئًا فَبَلَّغَهُ كَمَا سَمِعَه فَرُبَّ مُبَلِّغٍ أَوْعَى مِنْ سَامِعٍ ﴾ “Ben­den bir şey dinleyip de işittiği şekilde onu ulaştıranın yüzünü (Allah, kıyamet günü) ağartsın; çünkü nice (bilgi) taşıyıcısı vardır ki, dinleyenden daha iyi beller”[83] buyurulmaktadır.

Bu hadisin, başka şekillerde geçen lafızları daha vardır.

Suyûtî (ö. 911/1505) “el-Ezhâr”da bu hadisi şu yollardan getirmiştir:

1.       Zeyd b. Sâbit[84]                                         

2.       Abdullah ibn Mes’ud[85]                            

3.       Cübeyr b. Mut’im[86]                                         

4.       Nu’mân b. Beşîr[87]                               

5.       Babası Beşîr[88]                                               

6.       Sa’d b. Ebi Vakkâs[89]                          

7.       Enes[90]                                                           

8.       Câbir b. Abdullah[91]

9.       Umeyr b. Katâde el-Leys[92]

10.      Muâz b. Cebel[93]

11.      Ebu’d-Derdâ’[94]

12.      Ebu Karsâfe[95]

13.      Ebu Saîd el-Hudrî[96]

14.      Rebîa b. Osman et-Teymî[97]

15.      Abdullah ibn Ömer[98]

16.      Zeyd b. Hâlid el-Cüheni[99]

Toplam, 16 kişi.

(Derim ki:) Yine bu hadis; Hz. Aişe, Ebu Hureyre ve Şeybe b. Osman yo­lundan da rivayet edilmiştir.

İbn Mende (ö. 470/1077) “Tezkire” adlı kitabında belirttiğine göre; bu ha­disi, Hz. Peygamber (s.a.v)’den, 24 sahabi rivayet etmiştir. Daha sonra da bu sahabilerin isimlerini tek tek sıralamıştır.

İbn Hacer (ö. 852/1447) “Emaliyyu’l-muhrace alâ muhtasarı İbni’l-Hâcib el-Aslî” adlı kitabında bu hadisi nakletmiştir.

“Şerhu’l-Mevâhibi’l-Leduniyye” adlı kitapta geçtiğine göre; hafız der ki: “Bu hadis, (bu şekliyle) meşhurdur. Üstelik bazı alimler, bu hadisi, mütevatir hadisten saymıştır; çünkü bu hadis, 24 sahabiden rivayet edilmiş­tir.” Daha sonra hafız, bu sahabilerin isimlerini tek tek sıralamıştır.

Suyûtî (ö. 911/1505)’de “Şerhu’t-Takrîb” adlı kitabında der ki: “Bu ha­dis, 30 kadar sahabiden gelmiştir.”

Yine de doğruyu en iyi bilen Allah’tır.

* * *