Hadis Kütüphanesi | مكتبة الحديث

 ﴾118﴿ اِتَّقُوا النَّارَ وَلَوْ بِشِقِّ تَمْرَةٍ 

“Bir hurmanın yarısı bile olsa, (kendinizi) Cehennem ateşinden koruyunuz”[10]

Suyûtî (ö. 911/1505) “el-Ezhâr”da ‘Kitâbu’l-Edeb’ (=Edeb Bölümü’n) de bu hadisi şu yollardan getirmiştir:

1.     Adiy b. Hâtim

2.     Abdullah ibn Mes’ud

3.     Hz. Aişe

4.     Hz. Ebu Bekr

5.     Enes

6.     Nu’mân b. Beşîr

7.     Ebu Hureyre

8.     Abdullah ibn Abbâs

9.     Ebu Ümâme

10.     Abdullah ibn Mahrame

11.     Fudâle b. Ubeyd

12.     Abdullah ibn Ömer

13.     Urve ibnu’z-Zübeyr (mürsel olarak)

14.     Katâde

15.     Hasan (mürsel olarak)

(Derim ki:) a. (Münâvî) “Teysîr”de bu hadisin, mütevatir olduğunu söylemiştir.

b. Yine (Münâvî) “Feyzu’l-Kadîr”de Suyûtî (ö. 911/1505)’den naklen bu hadisin mütevatir olduğunu söylemiştir.

c. Şeyh Murtaza ez-Zebîdî (ö. 1205/1791) ise “Şerhu’l-İhyâ’”da, bu hadisin, mütevatir olduğunu söylemiştir. 

* * *

[10]     İslam dininde imandan sonra ilk akla gelen iki rükünden birincisi, namaz; ikincisi de zekattır. Kur’an, “Namaz kılın” derken, ardından da “Zekatı verin” diye emreder.

        Zekatın namazla aynı doğrultuda emredilmesi, İslam dininin, sadece ahiret hayatı ve ibadetle meşğul olan bir din olmayıp bir medeniyet dini olduğunun, dünya hayatını ahiret hayatından, ahiret hayatının da dünya hayatından ayırmayan, ikisini bir mütalaa eden bir hayat ve devlet dinidir.

        Zekat vermek suretiyle, hem maddi ve hem de dünyevi hayatımız düzenlenecektir. Zekatla; zenginin malı günahtan, ruhu cimrilikten temizlediği gibi, fakirin de gönlü zengine ve dünyaya karşı kinden temizlenmiş olur. Böylece toplumun iki zümresi, sulha kavuşmuş olur. Dolayısıyla da bir müslümanın, az da olsa, bir hurmanın yarısı kadar bile sadaka vermesi, kendini cehennem kurtulmasını sağlar.

        Konu ile ilgili hadisler için b.k.z: Buhârî, Zekat 9, 10, Menakib 25, Rikak 49, Edeb 34, Tevhid 36; Müslim, Zekat 66-68; Tirmizî, Sıfatu’l-kıyame 1, Zühd 37; Nesâî, Zekat 63, 64; Dârimî, Zekat 24; İbn Mâce, Mukaddime 13, Zekat 28; Müsned: 1/388, 446, 6/79, 137; Taberânî, el-Kebir, el-Evsat; Heysemî, Keşfu’l-Estar, 1/442; İbn Asâkir; Bezzâr; Ebu Ya’lâ; İbn Cerîr, Tefsir; Saîd b. Mansûr, Sünen

 ﴾117﴿ تَحْرِيم الصَّدَقَةِ عَلَى مَوَالِي بَنِي هَاشِمَ كَتَحْرِيمِهَا عَلَيْهِمْ 

“Sadakanın, Haşim oğullarının kendilerine haram olması gibi, Haşim oğullarının azadlılarına da haram olması”[4] ile ilgili hadisler

Bu hadis, şu yollardan gelmiştir:

1.    Abdullah ibn Abbâs

2.    Ebu Râfi’[5]

3.    Hürmüz yada Keysân[6] ve daha bir çokları[7]

Hâkim (ö. 405/1014), Ebu Râfi’ Hadisinin; Buhârî ile Müslim’in şartlarına göre, sahih olduğunu söylemiştir.

Tahâvî (ö. 321/933)’de “Şerhu Meâni’l-Âsâr”da (konu ile ilgili olarak) şöyle der: “Resulullah (s.a.v)﴿ لَمَّا حُرِّمَتِ الصَّدَقَةُ عَلَى بَنِي هَاشِمَ قَدْ حُرِّمَهَا عَلَى مَوَالِيهِمْ كَتَحْرِيمِهِ إِيَّاهَا عَلَيْهِمْ ﴾ “Sadaka, Haşim oğullarına haram kılınmıştır. Yine sadaka, Haşim oğullarının bizzat kendilerine haram kılınması gibi onların azadlılarına da haram kılınmıştır” buyurmuştur.[8] Bu konu ile ilgili Resulullah (s.a.v)’den gelen rivayetler, mütevatirdir.”[9]

Münâvî (ö. 1031/1622)’de “Teysîr”de konu ile ilgili olarak derki: “Bu hadisin dış görünüşünü olduğu gibi elde eden birisini bulamadım.”

* * *

﴾116﴿ لاَ زَكَاةَ فِي الْمَالِ حَتَّى يَحُولَ عَلَيْهِ الْحَوْلُ 

“Bir yıl geçmedikçe malda zekat yoktur”[3]

Suyûtî (ö. 911/1505) “el-Ezhâr”da bu hadisi şu yollardan getirmiştir:

1.      Hz. Ali

2.      Hz. Aişe

3.      Enes

4.      Abdullah ibn Ömer

5.      Ümmü Sa’d el-Ensârî

(Derim ki:) Ben, bu kadar kişiyle hadisin mütevatir olduğu kanaatine vardım.

a.      Hz. Ali Hadisinin, merfu’ ve mevkuf olup olmadığı hususunda ögrüş ayrılığı vardır.

b.      Abdullah ibn Ömer Hadisi de bu şekildedir; çünkü hadisin ravileri içerisinde İsmail b. Ayyâş vardır. Şam halkının dışında kalanlar, bu kişinin rivayet ettiği hadisi, zayıf kabul etmişlerdir.

c.      Enes Hadisi. Bu hadisin ravileri içerisinde Hassân ibn Seyyâh vardır. Bu şahıs, gerçekten münkiru’l-hadis’tir.

İbn Adiy (ö. 365/975), Enes’in biyoğrafisinde bu hadisi getirmiştir. Fakat bu hadisin, zayıf olduğunu söylemiştir.

d.  Hz. Aişe Hadisi. Bu hadisin ravileri içerisinde Hârise b. Ebi er-Ricâl vardır. Bu şahıs, zayıftır. İmam Ahmed ile Yahyâ, bu şahsın naklettiği rivayetleri terk etmiştir.

Bu konuda daha geniş bilgi için Hafız İbn Hacer (ö. 852/1447)’in “Tahrîcu Ehâdisi’r-Râfiî” adlı eseri ile “Tahrîcu Ehâdisi’l-Hidâye” adlı eserine bakabilirsiniz.

* * *