﴾107﴿ أَنَّهُ عَلَيْهِ الصَّلاَةُ وَالسَّلاَمُ مَرَّ بِقَبْرٍ دُفِنَ لَيْلًا. فَقَالَ: مَتَى دُفِنَ هَذَا؟ قَالُوا: الْبَارِحَةَ. قَالَ: أَفَلَا آذَنْتُمُونِي؟ قَالُوا: كَرِهْنَا أَنْ نُوقِظَكَ فَصَلَّى عَلَيْهِ
“Resulullah (s.a.v) geceleyin defnedilmiş bir mezara uğramıştı. Bunun üzerine: ‘Bu ölü, ne zaman gömüldü?’ diye halka sordu. Halk da: ‘Dün gece’ diye cevap verdi. Resulullah (s.a.v) tekrar: ‘(Ölünün gece gömüldüğünü) niye bana haber vermesiniz?’ diye sordu. Halk: ‘Sana zorluk vermek istemedik’ diye cevap verdiler. Bunun üzerine Resulullah (s.a.v), (ölen) adamın (mezarının başına gelip cemaatle)cenaze namazı kıldı”
Suyûtî (ö. 011/1505) “el-Ezhâr”da bu hadisi şu yollardan getirmiştir:
1. Abdullah ibn Abbâs
2. Ebu Hureyre
3. Ukbe b. Âmir
4. Zeyd b. Sâbit
5. Abdullah b. Âmir b. Rebîa
6. Ebu Saîd el-Hudrî
7. Abdulah ibn Ömer
8. İmrân b. Husayn
9. Amr b. Avf
10. Enes b. Mâlik
11. Ebu Ümâme b. Sehl
12. Büreyde
13. Âmir b. Rebîa
14. Ubâde
15. Ebu Katâde
Toplam, 15 kişi.
(Derim ki:) (İbn Abdilberr) “İstizkâr”da derki: “İmam Ahmed dedi ki: ‘Mezarın başında cenaze namazı kılma ile ilgili hadisler, Hz. Peygamber (s.a.v)’den, 6 şekilde rivayet edilmiştir. Bu hadislerin hepsi, hasendir.’
Ebu Ömer (yani kendisi sözüne devamla derki:) “Bu hadislerin hepsini, ceyyid senedlerle “Temhîd”de naklettim. Yine bu konuda Hz. Peygamber (s.a.v)’e, dayandırılmış bu hadislerin 3’ünü de hasen yolla naklettim. Böylece (bu konudaki) hadislerin sayısı, 9’a tamamlanmış olmaktadır.”
Zürkânî (ö. 1122/1710)’de “Şerhu’l-Muvatta”da ‘Cenaze Namazında tekbir getirme’ bâb başlığında aynen şöyle der: “İmam Ahmed dedi ki: ‘’Mezarın başında cenaze namazı kılma ile ilgili hadisler, Hz. Peygamber (s.a.v)’den, 6 şekilde rivayet edilmiştir. Bu hadislerin hepsi, hasendir.’”
İbn Abdilberr (ö. 463/1071) derki: “Bilakis mezarının başında cenaze namazı kılma ile ilgili hadisler, 9 yoldan gelmiştir. Bu hadislerin hepsi, hasen-dir.”
İbn Abdilberr, bu hadislerin hepsini senedleriyle birlikte, “Temhîd”de şu yollardan nakletmiştir:
1. Sehl b. Huneyf Hadisi
2. Ebu Hureyre Hadisi
3. Âmir b. Rebîa Hadisi
4. Abdullah ibn Abbâs Hadisi
5. Zeyd b. Sâbit Hadisi
Bu beş rivayet; Hz. Peygamber (s.a.v)’in, ölmüş düşkün bir kadının mezarının başında kıldığı cenaze namazı hakkındadır.
6. Sa’d b. Ubâde Hadisi
Bu rivayet ise; Hz. Peygamber (s.a.v)’in, gömüldükten bir ay sonra Sa’d’ın annesinin mezarının başında kıldığı cenaze namazı hakkındadır.
7. Husayn b. Vahvah Hadisi
﴿ فِي صَلاَتِهِ عَلَيْهِ الصَّلاَةُ وَالسَّلاَمُ عَلَى قَبْرِ طَلْحَةَ ابْنِ الْبَرَاءِ ثُمَّ رَفَعَ يَدَيْهِ وَقَالَ: اَللّهُمَّ اَلْقِ طَلْحَةَ يَضْحَك إِلَيْكَ وَتَضْحَك إِلَيْهَ ﴾
“Peygamber (s.a.v), Talha ibnu'l-Berrâ’nın mezarının başında cenaze namazı kıldı. Daha sonra da ellerini kaldırıp: ‘Ey Allahım!Talha’yı, (yanı-na) kat ki, o sana gülümsesin, sen de ona gülümseyesin”
8. Ebu Ümâme es-Sa’lebe Hadisi
﴿ أَنَّهُ صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ رَجَعَ مِنْ بَدْرٍ وَقَدْ تُوُفِّيَتْ أُمُّ أَبِي أُمَامَة فَصلَّى عَلَيْهَا ﴾
“Peygamber (s.a.v), Bedir Savaşından döndüğünde, Ebu Ümâme’nin annesi ölmüştü. Bunun üzerine Peygamber (s.a.v), Ebu Ümâme’nin anne-sinin mezarının başında cenaze namazı kıldı.”
16. Enes Hadisi
﴿ أَنَّهُ صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِ وََسلَّمَ صَلَّى عَلَى اِمْرَأَةٍ بَعْدَمَا دُفِنَتْ ﴾
“Peygamber (s.a.v), gömüldükten sonra bir kadının mezarının başın-da cenaze namazı kıldı.”
Bu hadisin, düşkün bir kadın yada bir çok miskin kadın hakkında alma olasılığı da vardır.
10. Büreyde Hadisi.
Daha önce de belirttiğimiz üzere, bu hadis de, Beyhakî (ö. 458/1066)- de hasen bir senedle geçmektedir.
Bu hadis ise, düşkün bir kadın hakkındadır.
Görüldüğü üzere hadis, 10 yoldan gelmiştir.” (İbn Abdilberr’in sözü burada bitmektedir.)
Bu konuda daha geniş bilgi için Hafız İbn Hacer(ö. 852/1447)’in “Tahrîcu Ehâdisi’r-Râfiî” adlı eserinin ‘Kitâbu’l-Cenâiz’ (=Cenazeler Bölü-mü) ile yine İbn Hacer’in “Tahrîcu Ehâdisi’l-Hidâye” adlı kitabına baka-bilirsiniz.
* * *