Hadis Kütüphanesi | مكتبة الحديث

﴾217﴿ إِنَّ أَحَدَكُمْ لَيَعْمَلُ بِعَمَلِ أَهْلِ الْجَنَّةِ حَتَّى مَا يَكُونُ بَيْنَهُ وَبَيْنَهَا إِلاَّ قَدْرُ ذِرَاعٍ 

“Sizden birisi, Cennet halkının ameliyle amel edip öyle ki kendisi ile Cennet arasında bir zirâ’ kadar kalır”^[11]

Suyûtî (ö. 911/1505) “el-Ezhâr”da bu hadisi şu yollardan getirmiştir:

1.     Abdullah ibn Mes’ud

2.     Enes

3.     Sehl b. Sa’d

4.     Huzeyfe b. Useyd el-Gıfârî

5.     Ebu Hureyre

6.     Hz. Ali

7.     Abdullah ibn Ömer

8.     Eksem b. Ebi’l-Cevn

9.     Hz. Aişe

10.     Abdullah ibn Amr

11.     Urs b. Amîre

12.     Câbir

13.     Ebu Zerr

14.     Rebâh el-Lahmî

15.     Mâlik ibnu’l-Huveyris

16.     Abdullah ibn Abbâs

Toplam, 16 kişi.

* * *

[11]     Küfür ve şirk içerisinde bulunan kimsenin, ebedi cehennemlik olduğu bilinen bir husustur. Fakat dünya hayatında hiçbir kimsenin uhrevi halini bilmek güçtür. Cennetlik yada cehennem­lik olan kişiyi, ancak Allah’ın özelliklerini belirtmesiyle yada Hz. Peygamber (s.a.v)’in ifadesiyle bilinebilir. Zaten Hz. Peygamber (s.a.v)’de, kötü bir sonuca uğramamak için devamlı surette Allaha sığınılması gerektiğini belirtmiştir. Selef ve halefin büyükleri, kötü bir sonuçla hayatlarını kapamamak için  hep Allah’a sığınmışlardır.

        Konu ile ilgili hadisler için b.k.z: Buhârî, Kader 1, 5, Enbiya 1, Rikâk 33; Müslim, İman 179 (112), Kader 1 (2643), 2-4, 11 (2651), 12; Ebu Dâvud, Sünnet 16 (4708); Tirmizî, Kader (2138); İbn Mâce, Mukaddime 10 (76), Vesaya 3 (2704); Müsned: 1/382, 414, 2/278, 484, 5/332, 335, 6/107, 108; Taberânî, Bezzâr, Ebu Ya’lâ; Feryâbî, Tarih; İbn Mürdeveyh, Tefsir; Ebu Nuaym, Tıb  

﴾216﴿ اَلدُّنْيَا خَضِرَةٌ حُلْوَةٌ 

“Dünya, hoş ve tatlıdır”^[10]

Suyûtî (ö. 911/1505) “el-Ezhâr”da bu hadisi şu yollardan getirmiştir:

1.     Hâkim b. Hizâm

2.     Havle bint. Kays

3.     Zeyd b. Sâbit

4.     Abdullah ibn Amr

5.     Abdurrahman b. Semure

6.     Ebu Bekre

7.     Ebu Hureyre

8.     Ümmü Seleme

9.     Meymûne

10.     Amra bintu’l-Hâris

11.     Enes

12.     Hz. Aişe

Toplam, 13 kişi.

(Derim ki:) (Münâvî) “Feyzu’l-Kadîr”de belirttiğine göre; Suyûtî, bu hadisi, mütevatir hadisler içerisinde saymıştır.

* * *

[10]     İnsanda fıtri ve vazgeçilmez duygulardan biri de; dünya sevgisidir. İnsan kendini dünya sevgisi­nin galebesine bırakıverirse, ahireti unutmaya ve terk etmeye götüren aşırılıklara, dünyevi ar­zuların peşine, suistimallaere ve haramlara düşürebilir. Her devirde görülen aşırı kazanç çılgın­lıkları, bundan meydana gelen binbir çeşit hileler, skandallar, sahtekarlıklar, ölmeler, öldürmeler hep İslamın sınırlamaya çalıştığı dünya sevgisidir.

        İslam dini, dünyaya bakış açısında bir denge getirmektedir. Bu dengeye göre; ahireti unutturma­yacak, ibadetten alıkoymayacak, kısacası; Allah ve Resulünden alıkoymayacak öl­çüde dünyalık talebine izin vermektedir.

        Güçlü müslümanın, zayıf müslümana nazaran Allah’a daha sevgili olduğunu ve veren elin, alan elden üstün olduğunu belirten İslam dini, dünyanın tamamen terk edilmesi taraftarı değildir. Çünkü dünya, müslümanın hayatını sürdürdüğü, kendisini ahirete  hazırladığı, kulluk görevini yerine getirdiği, kazanç elde ettiği bir yerdir.    İslam dini; dünyayı, ne tamamen terk edilmesi gerektiğini ve ne de dünyaya tamamen sarılması gerektiğini ifade etmektedir.

        Konu ile ilgili hadisler için b.k.z: Buhârî, Zekat 47, 50; Müslim, Zekat 96 (1035), Zikr 99 (2742); Tirmizî, Fiten 26 (2192), Zühd 41 (2374), Kıyame 29 (2463); Nesâî, Zekat 50, 81, 93; İbn Mâce, Fiten 19; Müsned: 3/402, 3/7, 21, 6/41, 68, 364; Heysemî, Mecmau’z-zevaid, 10/246; Taberânî; Ebu Ya’lâ; Bezzâr 

 ﴾215﴿ لَوْ كَانَ لِابْنِ آدَمَ وَادٍ مِنْ مَالٍ لَابْتَغَى إِلَيْهِ ثَانِياً وَثَالِثاً وَلاَ يَمْلَأُ جَوْفَ ابْنِ آدَمَ إِلاَّ التُّرَابَ وَيَتُوبُ اللّهُ عَلَى مَنْ تَابَ 

“Adem oğlunun bir vadi dolusu malı olsaydı, mutlaka bir ikincisi ve üçüncüsünü isterdi. Adem oğlunun iç boşluğunu ancak toprak doldurur. Allah, tevbe edenleri bağışlar”^[9]

Bir lafızda ise bu hadis; ﴿ لَوْ أَنَّ لِابْنِ آدَمَ وَادِياً مِنْ ذَهَبٍ لَأَحَبَّ أَنْ يَكُونَ إِلَيْهِ الثَّانِي وَلَوْ كَانَ لَهُ الثَّانِي لَأَحَبَّ أَنْ يَكُونَ إِلَيْهِمَا الثَّالِثُ وَلاَ يَمْلَأُ ﴾  “Adem oğlunun bir vadi dolusu altını olsaydı, mutlaka bir ikincisini isterdi. Adem oğlunun iki (vadi dolusu altını) olsa, (bu defa da) bir üçüncüsünü isterdi… doldurur” şeklinde gelmiştir.

Suyûtî (ö. 911/1505) “el-Ezhâr”da bu hadisi bu ikinci lafızla şu yollardan getirmiştir:

1.      Enes

2.     Abdullah ibnu’z-Zübeyr

3.     Abdullah ibn Abbâs

4.     Übey b. Ka’b

5.     Büreyde

6.     Ebu Saîd el-Hudrî

7.     Semure

8.     Hz. Aişe

9.     Câbir b. Abdullah

10.     Zeyd b. Erkam

11.     Ebu Musa el-Eş’arî

12.     Sa’d b. Ebi Vakkâs

13.     Ebu Vâkid el-Leysî

14.     Ebu Ümâme

15.     Ka’b ibn İyâz el-Eş’arî

Toplam, 15 kişi.

(Derim ki:) Bu hadis, şu yollardan da gelmiştir:

16.     Ebu Hureyre

17.     Câbir b. Nüfeyr

Münâvî (ö. 1031/1622) “Teysîr”de bu hadisin mütevatir olduğunu belirtmiştir.

* * *

[9]      İnsanoğlu yaratılışından gelen fıtri bir meyille mala düşkündür. Allah’ın muhafaza edip bu fıtri duyguyu nefisten temizleme hususunda muvaffak ettikleri dışında hiçbir kimse, mal toplamaya doyamaz. Bunlarda azdır.

        “Bağışlar” ifadesine, bu fıtri duygunun kötü olduğuna ve günah makamında yer aldığına ancak Allah’ın yardımı ve desteğiyle onu nefisten uzaklaştırmanın mümkün olduğuna işaret etmek için yer verilmiştir. Mümin kul; mal hırsı ve mala düşkünlükten uzak durmalıdır. Malı, dünya gayesi için değil de ahiretine araç olarak kullanabilmelidir.

        Konu ile ilgili hadisler için b.k.z: Buhârî, Rikak 10; Müslim, Zekat 118 (1049), 119 (1050), Rikak 116 (1048); Tirmizî, Menakib 64 (3898), Zühd 27 (2338); Dârimî, Rikak 62 (2781); Müsned: 5/117; Heysemî, Mecmau’z-zevaid, 7/140, 10/243, 244, 245; Taberânî; Bezzâr; Ebu Ya’lâ