Hadis Kütüphanesi | مكتبة الحديث

 ﴾73﴿ لاَ صَلاَةَ لِمَنْ لَمْ يَقْرَأْ بِفَاتِحَةِ الْكِتَابِ 

“(Namazda) Fatiha Sûresini okumayan kimsenin namazı yok-tur”[284]

a. Bir lafız da ise, ﴿ كُلُّ صَلاَةٍ لاَ يُقْرَأُ فِيهَا بِأُمِّ الْكِتَابِ فَهِيَ خِدَاجٌ ﴾ “İçerisinde Fatiha Sûresi okumayan her namaz, eksiktir”[285] ifadesi vardır.

b. Bir başka lafız da ise, ﴿ مَنْ صَلَّى صَلاَةً لَمْ يَقْرَأْ فِيهَا بِأُمِّ الْكِتَابِ فَهِيَ خِدَاجٌ غَيْرُ تَمَامٍ ثَلاَثاً ﴾ “Kim Fatiha Sûresini okumadan bir namaz kılarsa, (bilsin ki) bu namaz, eksiktir” (Resulullah (s.a.v), bu sözü üç kere tekrarladı.)[286] ifadesi vardır.

c. Bir diğer lafız da ise, ﴿ لاَ تُجْزِئُ صَلاَةٌ لاَ يُقْرَأُ فِيهَا بِفَاتِحَةِ الْكِتَابِ ﴾ “İçerisinde Fatiha Sûresi okunmayan bir namaz, yeterli değildir”[287] ifadesi vardır.

d. Bir başka lafız da ise, ﴿ لاَ صَلاَةَ إِلَّا بِفَاتِحَةِ الْكِتَابِ وَشَيْء مِنَ الْقُرْآَنِ بَعْدَهَا ﴾ ”Fatiha Sûresini ve bundan sonra da Kur’an’dan her hangi bir şey okumadıkça, (kıldığınız namaz,) namaz değildir”[288] ifadesi vardır.

Bu hadis, şu yollardan gelmiştir:

1.      Ubâde ibnu’s-Sâmit[289]

2.      Ebu Hureyre[290]

3.      Hz. Aişe[291]

4.     Enes

5.     Ebu Katâde[292]

6.     Abdullah ibn Ömer

7.     Abdullah ibn Amr[293]

8.     Hz. Ali[294]

9.     Ebu Ümâme

10.     Ebu Sâid[295]

11.     İmrân b. Husayn

12.     Rifâa b. Râfi’

13.     Abdullah ibn Mes’ud ve daha bir çokları.

Buhârî (ö. 256/870) “Hayru’l-kelâm fi kırâat halfe’l-imâm” adlı kitabında konu ile ilgili olarak aynen şöyle der:

“Resulullah (s.a.v)’den gelen ﴿ لاَ صَلاَةَ إِلَّا بِقِرَاءَةِ أُمِّ الْقُرْآنِ ﴾ “Fatiha Sû-resini okumadıkça, (kıldığınız namaz,) namaz değildir” haberi, mütevatir-dir.”

Kast edilen husus, bu olabilir.

* * *

 ﴾72﴿ تَرْك قِرَاءَةِ الْبَسْمَلَةِ فِي الصَّلاَةِ 

“Namazda besmele okumayı terk etme”[278] ile ilgili hadisler

Übbî (ö. 827/1424) “Şerhu Müslim”de bu konudaki görüş ayrılıklarını belirttikten sonra Kâdı İyâz (ö. 544/1149)’dan naklen bu hadislerin, mütevatir olduğunu aynen şöye anlatmaktadır:

“Bize göre; besmele, Fatiha’dan bir ayet değildir.[279] Bu konudaki delilimiz şu dur: Resulullah (s.a.v) ile Raşid Halifelerin, namazda Fatiha’nın başında besmeleyi  okumayı terk ettiklerine dair gelen rivayetlerin, mütevatir olmasıdır. Bu konuda görüş ayrılığı olmasına rağmen, besmele, Kur’an’dan[280] değildir.”

(Derim ki:) Namazda besmeleyi okumayı terk etme ile ilgili hadisler, (rivayet bakımından) sahih olsa bile (manası) anlaşılmayan bir durumun aksine açık bir konuma yükselmiştir.

Bu hadisin, (mana bakımından direkt) anlaşılan yada (dolaylı bir şekilde) anlaşılan raviler içerisinde şunlar vardır:

Enes b. Mâlik Hadisi;[281] Buhârî ile Müslim’in “Sahîh”lerinde,

Abdullah b. Muğaffel Hadisi de;[282] Tirmizî, Nesâî ile İbn Mâce’de,

Hz. Aişe Hadisi de;[283] Müslim’in “Sahih”inde geçmektedir.

* * *